Có phải mùa thu về không nhỏ?
Hình như một chút gió heo may
Một chút bâng khuâng, một chút nhớ
Dịu dàng len nhẹ buổi sáng nay
(Trần thị Nguyệt-Mai)
<!>
Mùa Thu đã về cùng gió lạnh, bầu trời xanh vời vợi không một bóng mây, lá chuyển màu và rụng rơi nhiều. Bây giờ mùa Thu đã chín, mùa Thu rực rỡ khắp nơi. Tôi rất vui thú lái xe trên những con đường vắng lặng nhưng đầy lá vàng lá đỏ với hàng cây cao hai bên đường giao nhau, đan kín nhau, rợp trời lá vàng, rợp đất lá vàng, thành một màu u uẩn, đẹp đến rưng rưng…
LinnCove Viaduct
Bấy nhiêu đó tưởng cũng thừa, tôi sẽ không tả cảnh đẹp về mùa thu ở đây nữa vì nhân gian đã tốn biết bao giấy mực để nói về chúng từ hàng trăm năm qua. Thay vào đó chúng ta cùng xem những bức ảnh mang sắc thu và tìm hiểu sự thay đổi của thiên nhiên diệu kỳ quanh ta đôi chút bạn nhé.
Ở Bắc bán cầu mùa thu được tính từ ngày thu phân (23 tháng 9) và chấm dứt vào ngày đông chí (22 tháng 12).
New-Hampshire - Peter-Lewis Photography
Từ xa xưa, mùa này được gọi là mùa "thu hoạch” vì đây là thời gian người ta gặt hái nông sản dự trữ để ăn dần khi đông sang. Thời gian này thường được đánh dấu bằng các lễ hội tuỳ vào tầm quan trọng của việc thu hoạch lương thực họ có được.
Đầu thế kỷ XVII do công nghiệp phát triển, nhiều người bắt đầu rời bỏ nông thôn để chuyển đến các đô thị sinh sống. Nông nghiệp dần thu hẹp nên danh từ mùa "thu hoạch" không còn trong cuộc sống của cư dân thành phố mà thay vào đó họ bắt đầu gọi là "mùa thu".
West Virginia
"Mùa thu" do chữ "Autumnus" trong tiếng Latinh mà ra với hàm ý liên quan đến "một năm trôi qua".
Trong khi chữ "Fall" có thể là một đồng âm với các chữ có trong tiếng Anh cổ điển "fiaell" và "feallan", cả hai đều có nghĩa là "rơi từ độ cao" xuống và người ta cho rằng cái tên mới của mùa này được lấy cảm hứng từ việc nhìn những chiếc lá vàng rơi.
Vào thế kỷ XIX, "Fall" đã trở thành mùa thu ở Mỹ, trong khi "Autumn" vẫn là thuật ngữ được sử dụng phổ biến chính yếu để gọi mùa thu của người Anh.
Mùa thu lá bay
Những ngày hè dài lê thê trở nên ngắn dần khi trời vào thu. Nhiệt độ và ánh sáng mặt trời giảm lần làm hiện tượng quang hợp kém đi, quá trình sản xuất chất diệp lục chậm lại rồi ngừng hẳn, cuối cùng tất cả diệp lục bị phá hủy. Sau đó, carotenoid và anthocyanin có trong lá được phát triển và hiển thị màu sắc của chúng ra lá để lá từ xanh chuyển dần sang vàng hoặc đỏ, rồi khô héo, rồi buông mình xuống theo gió cuộn tròn trong không trung nhẹ nhàng dạt vào mép đường, an phận lá.
Quá trình này xảy ra do sự tăng tiết auxin, một hormone thực vật đảm nhiệm vai trò kích hoạt cho sự rụng lá để giữ nước và năng lượng chuẩn bị cho cây ngủ đông, một giai đoạn thật cần thiết đến sinh tồn và tăng trưởng của cây.
Các sắc tố tạo nên màu của lá thu:
Có 3 loại chính yếu:
- Diệp lục tố: Tạo cho lá một màu xanh cơ bản. Nó cần thiết cho quá trình quang hợp, một phản ứng hóa học cho phép thực vật sử dụng ánh sáng mặt trời để sản xuất đường nuôi cây.
- Carotenoids: Tạo ra màu vàng, cam và nâu tiêu biểu trong ngô, cà rốt, hoa thủy tiên, chuối…
- Anthocyanin: Tạo màu sắc cho cranberries, blueberries, táo đỏ, anh đào, dâu tây, mận….
Trên mặt lá ta thấy chi chít những đường gân, chúng đóng vai trò như mạch máu trong cơ thể con người, với nhiệm vụ mang chất lỏng từ cành ra vào lá. Thu sang, nhiệt độ bên ngoài trở lạnh các gân này dần dần đóng kín do một lớp tế bào, gọi là sube, hình thành ở phần gốc của mỗi lá khiến chất đường trong lá bị giữ lại và anthocyanin bắt đầu được sản xuất.
Với khoảng 865 loài cây hiện diện ở Hoa Kỳ mà trong đây ta biết chừng chục loại chính yếu mang màu sắc huy hoàng tô điểm cho đất trời lúc thu sang như:
Tupelo, Hickories, Aspen, Dogwood, Maple rồi:
- Oaks:
Beech:
Sourwood:
Riêng Oak (sồi) không thôi cũng gồm gần 80 loài, còn Maple (lá phong) lại có hơn 100 loài khác nhau nên vào thu, lá sồi và phong chính là loài có màu sắc rực rỡ và thay đổi đa dạng nhất, biết không hết và nhớ cũng chẳng nổi.
Ta thường thấy các loài Phong chính như sau:
Maple - JackyParker Photography
- Phong đỏ rực rỡ
- Cây phong đường màu cam
- Cây phong đen vàng rực
- Cây phong sọc
Ngoài ra ở HK đặc biệt có rừng aspen:
Colorado Aspen - Aaron Reed Photography
và những đầm cypress (bách)
Cypress-Swamp - Joseph C. Filer Photography
là 2 loài ít phổ biến hơn nhưng tôi rất thích dù chưa từng chứng kiến chúng đổi màu bao giờ mà chỉ biết vẻ đẹp tuyệt mỹ của chúng qua các hình ảnh mà thôi.
Bạn thấy sao? Với tôi, nếu đã là người yêu thiên nhiên, yêu phong cảnh đẹp với không khí trong lành nơi đồng quê hoặc vùng cao với đồi núi chập chùng thì Hoa Kỳ chính là một đất nước lý tưởng, có một diện tích trải dài, rộng khắp được coi như là một thế giới thu nhỏ với biết bao thắng cảnh nội địa, vô số kỳ quan thiên nhiên như vầy ta chẳng làm sao đi thăm cho hết đâu bạn ạ.
Skyline Drive, VA
Thu về bạn lại có dịp dong rủi đó đây, nhất là trên non cao để lái xe chầm chậm trên những Scenic Byways ngắm nhìn hoàng hôn dần khuất ở chân mây để hồn đắm chìm vào bao la tĩnh mịch của đất trời mà cảm nhận chút gì đó vừa bồng bềnh vừa nên thơ.
Mời click vào link xanh để xem mùa thay lá ở West Virginia HK:
Cuối cùng, mùa thu có lẽ là thời điểm gợi nhiều cảm hứng cho các nhà thơ nhất bởi vẻ đẹp dịu dàng, mong manh của chúng…Mời bạn xem bài thơ của một nhiếp ảnh gia với những cảm xúc rung động thật êm đềm đã ghi lại buổi săn ảnh trong quá khứ cùng nhóm bạn khi họ đang đứng trước một con thác bạc tuôn trào mạch nước giữa rừng thu bạt ngàn mênh mông cùng lá vàng rụng rơi đâu đó…
Alluring Cascades Virginia - Forestwander Nature Photographer
Thu trên non cao
(Tường Nguyệt)
Những buổi sáng chờ mặt trời thức dậy,
Những buổi chiều đuổi bắt bóng hoàng hôn,
Lá Thu rơi xào xạc những con đường,
Vui chân bước cùng nhau đi săn ảnh.
Sương vẫn chưa tan, gió Thu se lạnh.
Dời chân đi cùng lội suối, trèo non.
Mưa rớt ướt vai, xao xuyến tâm hồn,
Thu mãi đẹp,thu ngàn năm thương nhớ.
Vẳng đâu đây tiếng vọng về thác đổ,
Từng giọt buồn rủ dáng tóc liêu trai,
Có phải nhớ ta? màu tóc ấy sớm phai,
Thác bạc trắng nép mình bên vách đá.
Núi cheo leo có những điều rất lạ,
Từng bậc dần đưa lên đỉnh non cao,
Hoa lá xôn xao, ve vẩy đón chào
Người khách lạ từ phương xa mới đến,
Áo đỏ, áo xanh, áo vàng, áo tím,
Điểm thêm cho nét chấm phá thiên nhiên,
Ta như nghe trút bỏ mọi ưu phiền
Của thế sự, đến bồng lai tiên cảnh.
Virginia, mùa thu năm 2022
Thái-Phúc Nguyễn
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét