Evan Gershkovich, Paul Whelan và Alsu Kurmasheva trong số những người được Nga trao trả cho Mỹ hôm 1/8 trên máy bay sau khi họ được thả trong cuộc trao đổi tù nhân lịch sử với Mỹ.
Hoa Kỳ hôm 1/8 xác nhận một cuộc trao đổi tù nhân lịch sử với Nga, bao gồm việc Nga trao trả hai nhà báo Mỹ Evan Gershkovich và Alsu Kurmasheva, cựu Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ Paul Whelan và thường trú nhân Vladimir Kara-Murza.
<!>
Tổng cộng, Hoa Kỳ đã đảm bảo cho 16 cá nhân được Nga trao trả, trong đó có 5 người Đức bị giam giữ trái phép và 7 công dân Nga, đổi lại 8 người bị giam giữ ở Mỹ, Đức, Ba Lan, Na Uy và Slovenia.
Đây là cuộc trao đổi tù nhân lớn nhất giữa Hoa Kỳ và Nga kể từ Chiến tranh Lạnh.
"Cuộc trao đổi hôm nay sẽ mang tính lịch sử. Chưa từng có số lượng lớn cá nhân được trao đổi theo cách này kể từ Chiến tranh Lạnh", cố vấn an ninh quốc gia Jake Sullivan nói tại một cuộc họp báo. "Đây là kết quả của nhiều vòng đàm phán phức tạp, khó khăn trong nhiều, nhiều tháng".
Ông Sullivan cho biết thỏa thuận này cũng đánh dấu lần đầu tiên nhiều quốc gia và đồng minh hợp tác với nhau để đạt được việc trả tự do cho các cá nhân bị giam giữ oan.
Bên cạnh những công dân Mỹ, thỏa thuận này cũng đảm bảo việc thả các công dân Đức và tù nhân chính trị Nga, bao gồm Dieter Voronin, Kevin Lick, Rico Krieger, Patrick Schoebel, Herman Moyzhes, Ilya Yashin, Liliya Chanysheva, Kseniya Fadeyeva, Vadim Ostanin, Andrey Pivovarov, Oleg Orlov và Sasha Skochilenko.
Trong số những người Mỹ vừa được trao trả, người bị giam giữ lâu nhất là Paul Whelan, một cựu Thủy quân Lục chiến Hoa Kỳ, bị bắt tại Moscow vào năm 2018. Năm 2020, ông bị kết án 16 năm tù tại một trại tù hình sự với cáo buộc làm gián điệp mà ông và chính phủ Mỹ phủ nhận.
Phóng viên tờ Wall Street Journal Gershkovich và nhà báo Kurmasheva của Radio Free Europe/Radio Liberty đều bị bắt giữ vào năm 2023 và bị kết án trong các phiên tòa xét kín vào ngày 19/7, vốn bị chỉ trích rộng rãi là nguỵ tạo.
Và ông Kara-Murza, một nhà hoạt động và phụ trách chuyên mục của tờ The Washington Post bị giam giữ từ tháng 4/2022, cũng đã được trả tự do. Chính trị gia và nhà sử học này đã giành được giải Pulitzer cho những lá thư ông viết trong tù.
Về phía Nga, Điện Kremlin đã đàm phán để trả tự do cho Vadim Krasikov, một người Nga đang thụ án tù chung thân ở Đức.
Ông Sullivan nói với các phóng viên: "Rõ ràng là phía Nga sẽ không đồng ý trả tự do cho những cá nhân này nếu không có sự trao đổi bao gồm Vadim Krasikov."
Ông Krasikov đã bị kết án trong vụ giết một người bất đồng chính kiến Chechnya ở Berlin năm 2019. Trước đó, ông đã từng trong danh sách thương lượng để được trao đổi với nhà lãnh đạo phe đối lập Alexey Navalny, người đã qua đời vào tháng 2 năm nay.
Những cá nhân khác được trao trả cho Nga còn bao gồm Artem Viktorovich Dultsev và Anna Valerevna Dultseva từ Slovenia; Mikhail Valeryevich Mikushin từ Na Uy; Pavel Alekseyevich Rubtsov từ Ba Lan; và Roman Seleznev, Vladislav Klyushin và Vadim Konoshchenock từ Hoa Kỳ.
Paul Beckett, một trợ lý biên tập tại WSJ và là người đã lãnh đạo chiến dịch của tờ báo nhằm mang ông Gershkovich về, nói với VOA hồi đầu năm nay rằng việc đồng nghiệp của ông bị bỏ tù làm nổi bật những nguy hiểm mà các nhà báo trên khắp thế giới phải đối mặt.
"Đây chắc chắn là lời nhắc nhở cho tất cả các phóng viên của chúng tôi đang ở những nơi nguy hiểm rằng báo chí là một công việc rủi ro", ông Beckett nói. "Đó là một nỗ lực cao cả và có giá trị mà một số chính phủ trên thế giới thực sự không thích".
Bà Kurmasheva là biên tập viên làm việc tại Prague cho Ban Tatar-Bashkir thuộc Đài phát thanh châu Âu Tự do/Đài phát thanh Tự do, cùng dưới sự quản lý của USAGM như VOA. Công dân song tịch Mỹ-Nga này đã đến Nga vào tháng 5/2023 để chăm sóc người mẹ đau yếu của mình.
Khi bà Kurmasheva tìm cách rời khỏi Nga vào tháng 6/2023, chính quyền đã tịch thu hộ chiếu của bà. Nữ nhà báo này bị Nga giam giữ vào tháng 10/2023 trong khi đang chờ lấy lại hộ chiếu.
Bộ Ngoại giao Mỹ chưa xác định bà Kurmasheva đã bị giam giữ sai trái. Tuy nhiên, một quan chức chính quyền cấp cao nói với VOA rằng bà Kurmasheva đã là một phần của các cuộc đàm phán ngay sau khi bà bị bắt giữ và Hoa Kỳ rất vui khi đưa được bà về.
Một thỏa thuận tương tự vào năm 2022 đã dẫn đến việc cầu thủ bóng rổ người Mỹ Brittney Griner được trả tự do để đổi lấy tay buôn vũ khí người Nga Viktor Bout, người lúc đó đang thụ án 25 năm tù tại Hoa Kỳ.
Chồng của bà Kurmasheva, Pavel Butorin, cho biết kể từ khi bà bị bắt, mối quan tâm chính của ông là các cô con gái của họ.
“Chúng đã đủ lớn để hiểu được sự tàn bạo của chế độ đã bắt giữ mẹ chúng,” ông nói với VOA vào đầu tháng 7 tại nhà riêng ở Prague. “Chúng tôi mơ về ngày gia đình đoàn tụ sau thử thách này.”
Bibi, con gái lớn của họ, nói cô rất nhớ những khoảnh khắc của thời thơ ấu bên mẹ, như khi họ cùng nhau bật nhạc trên xe đến trường vào buổi sáng.
“Và trên đường về nhà sau giờ học, mẹ luôn mang theo đồ ăn nhẹ, và chúng tôi luôn kể về ngày hôm đó. Tôi thực sự nhớ điều đó,” cô gái 16 tuổi nói.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét