Vải làm từ vỏ tôm của cô gái gốc Việt lên sàn thời trang New York

CEO Uyen Tran của TômTex - Ảnh: LINKEDIN - Từ vỏ tôm thành vải da

TômTex, tiếng Việt là “dệt tôm”, có kế hoạch tăng công suất sản xuất vải da bằng vỏ tôm lên 9.300m² trong năm 2023. Đây là công ty khởi nghiệp ở New York, Mỹ, của cô gái gốc Việt tên Uyen Tran. Bên trong một phòng thí nghiệm rộng 372m² ở trung tâm Xưởng hải quân Brooklyn, một nhóm các nhà nghiên cứu trình diễn cách chế tạo vỏ tôm thành vải da có thể mặc được. Tất cả bắt đầu bằng việc trộn chitosan - một thành phần sinh hóa, dạng bột màu trắng được chiết xuất từ vỏ tôm - với nước và acid hữu cơ.

<!>

Một mẫu vải của TômTex - Ảnh: DEZEEN

Khi chitosan hòa tan, nhóm nghiên cứu thêm vào thứ mà họ gọi là “nước xốt bí mật”, một sự kết hợp của vật liệu sinh học và sắc tố thay đổi tùy thuộc vào kết cấu và màu sắc được chọn lựa. Chất lỏng sau đó được đổ vào khuôn và đặt trong lò sưởi để làm bay hơi nước thừa. Vài giờ sau, tất cả những gì còn lại là một mảnh vải.

Uyen Tran chỉ vào một mảnh chất liệu bằng bạc có hoa văn y như da rắn. Nhìn thoáng qua, da tôm trông không khác da động vật khác. Loại vải này không có mùi da bò và cũng không có mùi hải sản.

Uyen Tran, 30 tuổi, là người đồng sáng lập TômTex, một công ty mới thành lập được 2 năm, sản xuất hàng dệt may từ vỏ tôm, chất thải nấm và các vật liệu sinh học khác.

Lên sàn thời trang New York, London

Với số lượng 9.300m² vải da từ tôm, đủ cho TômText sản xuất khoảng 2.000 chiếc áo khoác da. Tuy nhiên, hiện tại TômTex chủ yếu sản xuất các mẫu vải và thiết kế theo yêu cầu của các khách hàng thời trang.

Mẫu trang phục của TômTex được trình diễn trên sàn catwalk - Ảnh: CRAIN"S NEW YORK BUSINESS

Khi thương hiệu quần áo nữ Di Petsa của Anh trình diễn tại Tuần lễ thời trang London vào tháng 2, vật liệu sinh học từ vỏ tôm của TômTex đã được giới thiệu trong một chiếc váy dài bắt chước da rắn truyền thống.

Các người mẫu trong buổi trình diễn của Peter Do tại Tuần lễ thời trang New York vào tháng 9-2022 cũng đã mặc trang phục da làm từ vỏ tôm của TômTex.

Vải TômTex có thể phân hủy sinh học

Mô hình của TômTex nhằm giải quyết hai vấn đề cùng một lúc: tìm nguyên liệu có thể phân hủy sinh học cho các nhà sản xuất hàng may mặc và tái chế hàng núi rác thải biển.

Năm 2021, sản lượng tôm toàn cầu vượt 4,5 triệu tấn, tăng khoảng 50% so với năm 2015. Đối với bất kỳ sản lượng đánh bắt nào, khoảng một nửa khối lượng bao gồm vỏ tôm, được loại bỏ dưới dạng phụ phẩm chế biến.

TômTex cho biết vải bằng vỏ tôm của công ty có thể dùng làm phân trộn - Ảnh: DEZEEN

Không giống các vật liệu tổng hợp phải mất hàng chục năm - nếu không muốn nói là hàng thế kỷ - để phân hủy tại các bãi chôn lấp, TômTex cho biết vải bằng vỏ tôm của công ty có thể dùng làm phân trộn sau khi thải ra.

Lớn lên ở Việt Nam, Uyen Tran cho biết cô luôn thấy mình bị thu hút bởi những thiết kế đẹp. Uyen Tran đến Mỹ vào năm 2012 để lấy bằng cử nhân thiết kế thời trang tại Academy of Art University ở San Francisco. Sau đó cô tiếp tục làm việc cho các thương hiệu lớn như Ralph Lauren và Alexander Wang.

Năm 2019, Uyen Tran bắt đầu học kỹ sư dệt may tại Trường Thiết kế Parsons ở New York, cô bắt đầu thử nghiệm với các loại vải làm từ tảo, sau đó chuyển sang da làm từ rễ nấm và vỏ tôm.

Năm 2020, Uyen Tran đồng sáng lập TômTex với Atom Nguyen, một người gốc Việt khác trước đây làm việc tại Gap Inc., với tư cách là chuyên gia tiếp thị.

Họ gặp anh Ross McBee, khi đó đang là nghiên cứu sinh tiến sĩ ngành sinh học ở Đại học Columbia, tại một vườn ươm khởi nghiệp.

Sau khi tốt nghiệp tiến sĩ vào năm 2022, anh McBee sau đó tham gia vào TômTex với tư cách là người đồng sáng lập.

TômTex đã huy động được gần 2 triệu USD của các công ty đầu tư mạo hiểm SOSV và Portfolia.