ĐIỂM TIN 17/08/2023 - Long Đỗ

Biển Đông: Trung Quốc xây dựng đường băng mới trên đảo Tri Tôn, Hoàng SaTrung Quốc đang xây dựng đường băng mới trên một đảo tranh chấp thuộc quần đảo Hoàng Sa ở Biển Đông, mà Việt Nam tuyên bố chủ quyền. Hãng thông tấn Mỹ AP hôm qua, 16/08/2023, đưa ra nhận định nói trên dựa trên ảnh vệ tinh. Ảnh vệ tinh của Planet Labs PBC chụp đảo Tri Tôn, biển Đông, ngày 15/08/2023. AP - Planet Labs PBC Trọng Thành Đường băng đang xây dựng, có chiều dài hơn 600 mét, đủ để tiếp nhận máy bay với động cơ phản lực cánh quạt và drone, nhưng chiến đấu cơ hoặc máy bay ném bom không thể hạ cánh tại sân bay này. 

<!>

Các bức ảnh vệ tinh từ Planet Labs PBC, được AP phân tích, cho thấy quá trình xây dựng đường băng có thể đã bắt đầu ít nhất từ đầu tháng 08/2023.

Trước công trình này, trên đảo Tri Tôn đã có một bến cảng nhỏ, cùng một sân bay trực thăng và một số trạm radar. Trung Quốc từ chối cung cấp thông tin chi tiết về công việc xây dựng trên đảo, ngoài tuyên bố mục tiêu đảm bảo an toàn hàng hải chung.

Tri Tôn là một trong các đảo lớn ở quần đảo Hoàng Sa, khoảng cách từ bờ biển Việt Nam và tỉnh đảo Hải Nam của Trung Quốc đến Tri Tôn gần như bằng nhau. Trung Quốc giành toàn bộ quyền kiểm soát quần đảo Hoàng Sa từ Việt Nam sau một cuộc hải chiến ngắn ngủi hồi 1974. Vào thời điểm đó, quần đảo Hoàng Sa thuộc quyền kiểm soát của chính quyền Việt Nam Cộng Hòa.

Cho đến trưa nay 17/08, về thông tin nói trên, một số báo trong nước loan tin ‘‘Việt Nam đang xác minh thông tin Trung Quốc xây đường băng’’ trên đảo Tri Tôn. Một số báo đăng bài, nhưng thông tin sau đó đã bị rút lại.

Philippines – Nhật Bản tăng cường hợp tác an ninh

Căng thẳng trong khu vực là chủ đề chính trong cuộc gặp giữa tổng thống Philippines và lãnh đạo một đảng cầm quyền Nhật Bản. Theo CNN Philippines, tổng thống Ferdinand Marcos Jr., trong buổi tiếp chủ tịch đảng Komeito, ông Yamaguchi Natsuo, hôm qua tại dinh tổng thống, khẳng định Philippines – Nhật Bản không chỉ cần tăng cường quan hệ kinh tế, thương mại, mà còn cả lĩnh vực an ninh và quốc phòng.

Tổng thống Marcos nhấn mạnh đến ‘‘tính chất nghiêm trọng’’ của các vụ phóng tên lửa và thử vũ khí của Bắc Triều Tiên, đang làm gia tăng căng thẳng. Về phần mình, lãnh đạo đảng cầm quyền Nhật Bản nhấn mạnh đến các hợp tác song phương trong lĩnh vực an ninh hàng hải.

WHO lần đầu tiên tổ chức hội nghị về ‘‘y học cổ truyền’’

Lần đầu tiên Tổ chức Y tế Thế giới (WHO/OMS) dành riêng một hội nghị cho các môn y học cổ truyền. Hội nghị hai ngày khai mạc hôm nay, 17/08/2023, tại Gandhinagar, bang miền tây Gurajat, Ấn Độ. Đây là quốc gia đi đầu trong việc thúc đẩy thừa nhận các môn y học cổ truyền.

Tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới, Tedros Adhanom Ghebreyesus (thứ ba từ phải sang) tại Hội nghị thế giới về Y học Cổ truyền, bên lề cuộc họp của bộ trưởng Y Tế các nước khối G20 ở Gandhinagar, Ấn Độ, ngày 17/08/2023. AP - Ajit Solanki

Trọng Thành

Theo AFP, tổng giám đốc Tổ chức Y tế Thế giới, Tedros Adhanom Ghebreyesus, công nhận là về nguyên tắc các nền y học cổ truyền cho phép lấp được khoảng trống trong việc đáp ứng nhu cầu chăm sóc y tế của người dân. Tuy nhiên, theo lãnh đạo WHO, các môn y học cổ truyền chỉ có giá trị nếu ‘‘được sử dụng một cách phù hợp, hiệu quả, và trên hết là dựa trên các bằng chứng khoa học đáng tin cậy, mới nhất’’. Tổ chức Y tế Thế giới khẳng định các thảo luận về vấn đề này sẽ cho phép giới chính trị và giới khoa học ‘‘đi đến một cam kết chung và một định hướng hành động dựa trên các bằng chứng khoa học’’.

Hội nghị của WHO diễn ra bên lề hội nghị các bộ trưởng Y Tế khối G20, mà Ấn Độ là chủ tịch luân phiên. Hội nghị mở màn hôm nay, diễn ra sau việc thành lập ra một Trung tâm Y học cổ truyền của WHO tại Jamnagar, cũng thuộc bang Gurajat, Ấn Độ. Hội nghị về các môn y học cổ truyền của WHO dự kiến sẽ được tổ chức hàng năm. Trong dịp mở màn hội nghị của WHO về y học cổ truyền năm nay, có phần quảng bá cho môn Yoga như một hoạt động có lợi cho sức khỏe, cho phép hóa giải ‘‘stress và hận thù’’, và do đích thân thủ tướng Ấn Độ Narendre Modi chủ trì, thông qua băng video ghi trước.

Y học cổ truyền rất đa dạng và phong phú. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, y học cổ truyền là tập hợp ‘‘các tri thức, khả năng, và thành thực hành dựa trên các lý thuyết, niềm tin và kinh nghiệm riêng với mỗi nền văn hóa, có thể giải thích được hay không. Những tri thức, khả năng, hay thực hành này có thể được sử dụng để duy trì sức khỏe, để phòng ngừa bệnh tật, để chẩn đoán, cải thiện hay điều trị nhiều các bệnh về thể chất và tâm thần’’.

Hiện tại, 170 quốc gia trên tổng số 194 thành viên của Liên Hiệp Quốc sử dụng các môn y học cổ truyền, hay ‘‘y học bổ sung’’, tính từ năm 2018. Tuy nhiên, chỉ có 124 nước có luật hay quy định về việc sử dụng cây thuốc, và chỉ mới có một nửa trong số các nước có một chính sách quốc gia về lĩnh vực này.

Ukraina tuyên bố đạt được thành công trên mặt trận đông nam

Quân đội Ukraina, hôm nay 17/08/2023, tuyên bố rằng chiến dịch phản công ở mặt trận phía đông nam diễn ra suôn sẻ, sau khi họ giải phóng được làng Urozhaine một ngày trước đó. Mặc dù vậy, Kiev cũng thừa nhận rằng cuộc phản công đang tiến triển chậm hơn so với dự kiến, do vướng phải các bãi mìn và những tuyến phòng thủ mà Nga đã chuẩn bị từ trước.

Một quân nhân Ukraina cắm cờ Ukraina tại Urozhaine, vùng Donetsk (ảnh trích từ video đề ngày 16/08/2023) © 35ème Brigade des marines séparées des forces armées ukrainiennes/via Reuters.

Phan Minh

Từ Kiev, thông tín viên Emmanuelle Chaze cho biết thêm chi tiết :

Trong một thông điệp rất ngắn được đăng trên mạng xã hội, thứ trưởng bộ Quốc Phòng Hanna Maliar tuyên bố rằng quân đội Ukraina đã giải phóng làng Urozhaine, thuộc vùng Donetsk, đồng thời cho biết thêm rằng các chiến dịch tấn công vẫn đang tiếp diễn và các lực lượng Ukraina ở đó đang củng cố thành quả của họ, bất chấp những nỗ lực bất thành của quân đội Nga nhằm lấy lại những vị trí đã mất.

Urozhaine nằm cách Staromaoirske không xa, một ngôi làng khác được giải phóng vào cuối tháng 7. Đây là một tin vui đối với Ukraina vào giữa cuộc phản công, và thông báo này được đưa ra một ngày sau khi Ukraina giải phóng 3km² lãnh thổ theo hướng Bakhmut, với tổng diện tích 40 km² được giải phóng xung quanh thành phố bị phá hủy gần như hoàn toàn, nhưng giao tranh vẫn diễn ra ác liệt.

Kiev thừa nhận rằng cuộc giao tranh xung quanh Bakhmut diễn ra rất khốc liệt và khó khăn, nhất là với các cuộc tấn công của Nga xung quanh Klishchiivka và Andriivka. Xa hơn về phía bắc, quân đội Ukraina đang chịu áp lực nặng nề từ các lực lượng Nga, dường như đang tập hợp lại theo hướng Kupyansk và Lyman, đồng thời tăng cường rà phá mìn ở những khu vực đó.

Ukraina: Một chuyến tàu chở ngũ cốc đầu tiên rời Odessa bất chấp đe dọa của Nga

Tối hôm qua 16/08/2023, trên mạng xã hội X (tức Twitter cũ), tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky tuyên bố chuyến tàu hàng đầu tiên rời cảng Odessa kể từ khi thỏa thuận ngũ cốc với Nga (bảo đảm an toàn cho tàu thuyền dân sự đến các cảng biển của Ukraina) chấm dứt, là một ‘‘bước tiến quan trọng để tái lập quyền tự do lưu thông hàng hải trên Biển Đen’’. Tuyên bố được đưa ra ít giờ sau khi một tàu hàng mang cờ hiệu Hồng Kông rời cảng của Ukraina.

Ảnh do Bộ Cơ sở Hạ tầng Ukraina cung cấp : Tàu hàng Joseph Schulte rời cảng Odessa để đi qua hành lang tạm thời ở Biển Đen được thiết lập cho các tàu chở ngũ cốc của Ukraina, ngày 16/08/2023. . AP

Trọng Thành

Theo AFP, buổi chiều hôm qua, con tàu Joseph Schulte, trọng tải 30.000 tấn, chở thực phẩm, đã di chuyển về hướng cảng Ambarli của Thổ Nhĩ Kỳ, trên vùng biển Marmara, tức vùng biển nhỏ nằm giữa Biển Đen và Địa Trung Hải. Con tàu khởi hành bất chấp đợt oanh kích mới trong đêm hôm trước của Quân đội Nga nhắm vào nhiều cơ sở hạ tầng ngũ cốc trên sông Danube và tỉnh Odessa.

Bộ trưởng phụ trách cơ sở hạ tầng của Ukraina, ông Oleksandre Koubrakov, cho biết con tàu ‘‘di chuyển theo hành lang tạm thời cho các tàu thuyền dân sự’’ trên Biển Đen được chính quyền Ukraina xác lập hồi tuần trước. Báo Ukraina Kyiv Independance cho biết Kiev đã đề xuất tuyến đường nói trên với Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO), và định chế này đã kêu gọi Nga chấm dứt mọi mối đe dọa và tuân thủ các công ước quốc tế.

Trưa hôm qua, ít giờ sau khi tàu hàng Hồng Kông khởi hành, phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Hoa Kỳ, ông Vedant Patel, trong cuộc họp báo hàng ngày đã một lần nữa lên án các hành động tàn bạo của Nga trong cuộc chiến xâm lược Ukraina, đồng thời tố cáo Nga ‘‘tiếp tục coi thường an ninh lương thực thế giới với việc rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc ở Biển Đen, cũng như việc tiếp tục tấn công các cơ sở hạ tầng ngũ cốc (của Ukraina)’’. Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ cũng kêu gọi Nga không biến an ninh ‘‘lương thực và ngũ cốc’’ thành vũ khí.

Nga rút khỏi Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen ngày 17/07. Kể từ đó, giao thông hàng hải dân sự đến và đi từ cảng biển Odessa bị đình chỉ, giá cả ngũ cốc tăng vọt. Bất chấp các áp lực từ phương Tây và kêu gọi của Liên Hiệp Quốc, Matxcơva không chấp nhận trở lại thỏa thuận này.

WTO bác bỏ thuế trả đũa của Trung Quốc nhắm vào hàng hóa Mỹ

Các chuyên gia của Tổ Chức Thương Mại Thế Giới (WTO/OMC), hôm qua 16/08/2023, nhận định rằng thuế quan mà Trung Quốc áp đặt đối với hàng nhập khẩu của Mỹ - để trả đũa việc Washington áp thuế đối với thép và nhôm của Bắc Kinh - vi phạm các quy tắc thương mại quốc tế.

(Ảnh minh họa) - Một cuộn thép mạ kẽm được bọc và chuẩn bị vận chuyển, ngày 08/06/2006, tại Burns Harbor, bang Indiana của Mỹ. AP - M. SPENCER GREEN

Phan Minh

Theo AFP, hội đồng do WTO thành lập để giải quyết tranh chấp trong cuộc chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đã nhận thấy rằng "biện pháp áp thuế bổ sung" của Trung Quốc là không phù hợp với một loạt các điều khoản của Hiệp định chung về Thuế quan và Mậu Dịch (GATT). Vụ việc liên quan đến quyết định của Trung Quốc áp thuế đối với 128 mặt hàng nhập khẩu của Mỹ, trị giá khoảng 3 tỷ đô la, bao gồm cả hoa quả và thịt lợn, vào tháng 04/2018.

Sam Michel, phát ngôn viên của Đại diện Thương mại Hoa Kỳ, đã hoan nghênh báo cáo của Tổ Chức Thương Mại Thế Giới và nói rằng Trung Quốc "đã trả đũa một cách bất hợp pháp bằng các mức ‘thuế tự vệ’ (thuế bổ sung đánh vào hàng nhập khẩu) không chính đáng".

Về phần Trung Quốc, một quan chức của bộ Thương Mại cho biết đang nghiên cứu báo cáo của các chuyên gia và sẽ hành động theo các quy định của WTO, theo hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã. Quan chức ẩn danh này cũng yêu cầu "Mỹ ngay lập tức hủy bỏ các mức thuế theo Mục 232 áp dụng đối với thép và nhôm của Trung Quốc, vốn cũng vi phạm quy định của Tổ Chức Thương Mại Thế Giới".

Mức thuế cao đánh vào thép và nhôm nhập khẩu từ Trung Quốc và một số quốc gia khác được áp dụng từ thời chính quyền Donald Trump. Tổng thống Mỹ khi đó biện minh rằng dòng hàng nhập khẩu ồ ạt vào Hoa Kỳ đe dọa an ninh quốc gia.

Các tham mưu trưởng CEDEAO thảo luận kế hoạch can thiệp quân sự vào Niger

Sau khi bị hoãn lại vào thứ Bảy tuần trước, cuộc họp các tham mưu trưởng quân đội các thành viên Cộng đồng kinh tế Tây Phi CEDEAO cuối cùng đã được tổ chức hôm nay 17/08/2023 tại thủ đô Accra của Ghana. Trong hai ngày họp, các tham mưu trưởng CEDEAO phải hoàn thiện kế hoạch về khả năng can thiệp quân sự để khôi phục trật tự hiến định ở Niger.

(Ảnh minh họa) - Đại diện một số nước Tây Phi thuộc khối CEDEAO họp tại Abuja, Nigeria, ngày 04/08/2023 để bàn về tình hình Niger. AP - Chinedu Asadu

Thanh Hiếu

Từ Accra, thông tín viên Jean- Luc Aplogan tường trình :

Hội nghị diễn ra ở trại Burma, trụ sở bộ Quốc Phòng và lực lượng vũ trang Ghana. Ngoài các tham mưu trưởng, ủy viên phụ trách các vấn đề chính trị, hòa bình và an ninh của CEDEAO, ông Abdel Fatau Moussa, người Ghana, cũng tham dự. Quan chức này đã hiện diện trong cuộc họp vào đầu tháng 8 ở Abuja, phác thảo đường hướng hành động của lực lượng dự phòng.

Theo thông tin nhận được, cuộc họp sẽ chủ yếu tập trung hoàn thiện kế hoạch can thiệp quân sự vào Niger.

Liên quan đến tập kết và triển khai các đơn vị, quân số tham gia của các nước như Senegal, Benin, Côte d'Ivoire và Nigeria, giờ đây đã được biết chính xác. Công việc tiếp theo là tổ chức việc di chuyển binh sĩ đến các khu vực đóng quân và thông qua lộ trình hành quân rõ ràng đối với các nước không có biên giới với Niger.

Ngay cả khi giải pháp ngoại giao được đặt lên hàng đầu và được khuyến khích trong những ngày gần đây, một sĩ quan cấp cao của lực lượng dự phòng cho biết, bộ chỉ huy chưa nhận được chỉ thị bãi lệnh từ CEDEAO, có nghĩa là việc tái kích hoạt và triển khai binh sĩ vẫn đang có hiệu lực.

Pháp nối lại quan hệ ngoại giao với Venezuela

Sau nhiều năm căng thẳng, Pháp đã chính thức bình thường hóa quan hệ ngoại giao với Venezuela. Ngày 16/08/2023, tân đại sứ Pháp Emmanuel Pineda đã trao thư ủy nhiệm đến tổng thống Venezuela Nicolas Maduro và có buổi trao đổi ngắn. Buổi lễ được Đài Truyền Hình Nhà Nước Venezuela tường thuật trực tiếp.

Tổng thống Venezuela Nicolas Maduro (P) tiếp đại sứ Pháp Emmanuel Pineda, tại điện Miraflores, Caracas, ngày 16/08/2023. REUTERS - LEONARDO FERNANDEZ VILORIA

Thu Hằng

Đây là bước tiếp theo trong tiến trình bình thường hóa quan hệ song phương. Pháp không công nhận tổng thống Maduro đắc cử nhiệm kỳ 2 sau cuộc bầu cử năm 2018, mà ủng hộ nhà đối lập Juan Guiado, lúc đó tự xưng tổng thống lâm thời. Đến năm 2022, trong cuộc gặp bên lề thượng đỉnh khí hậu COP 27 ở Sharm El Sheikh, Ả Rập Xê Út, nguyên thủ Pháp Emmanuel Macron đã coi ông Nicolas Maduro là « tổng thống ».

Giáo sư Luis Angarita, chuyên về quan hệ quốc tế tại Đại học Trung ương Venezuela (UCV), được AFP trích dẫn ngày 17/08, đánh giá « châu Âu bị kẹt trong việc công nhận ông Maduro hay không » nên việc trao quốc thư có lẽ là nhằm công nhận tổng thống Maduro. Việc không thay đổi đại sứ có lẽ cũng là để « giữ nguyên hiện trạng », có một « đại sứ chứ không phải là một đại biện ». Ngoài ra, ông Emmanuel Pineda, được bổ nhiệm từ năm 2017, rất nổi tiếng ở Venezuela, nhất là trên các mạng xã hội. Ông hiểu rõ tình hình Châu Mỹ Latinh vì từng làm đại sứ tại Honduras.

Cuộc khủng hoảng dầu khí toàn cầu từ khi Nga phát động chiến tranh ở Ukraina là «một yếu tố chủ đạo » giải thích cho quyết định của Pháp bình thường hóa quan hệ với Venezuela. Pháp có « nhiều lợi ích » ở quốc gia Nam Mỹ này, trong đó phải kể đến hoạt động của tập đoàn dầu lửa Pháp Maurel & Prom. Theo giáo sư Angarita, « thế giới phải đa dạng hóa các nguồn cung dầu lửa với châu Phi và châu Mỹ. Là nước có trữ lượng lớn nhất thế giới, Venezuela tái hội nhập vào bàn cờ địa-chính trị ».

Trước đó, tổng thống Nicolas Maduro đã nhận quốc thư của tân đại sứ Colombia Milton Rengifo. Hai nước láng giềng đã nối lại quan hệ ngoại giao vào năm 2022 sau 3 năm gián đoạn vì khủng hoảng chính trị ở Venezuela.

Thành phố lớn nhất miền bắc Canada phải sơ tán dân do cháy rừng

Yellowknife, thành phố có 22.000 cư dân, cách vùng Bắc Cực Canada 500 km, sẽ không còn cư dân, vì đám cháy rừng chỉ còn cách nơi đây 16 km. Ở những nơi khác trong vùng Lãnh thổ Tây Bắc, tình trạng khẩn cấp đã được ban bố và cư dân đã phải đi sơ tán trong những ngày gần đây, do những đám cháy rừng dữ dội đã tàn phá 163.000 ha. Gần 236 đám cháy hoành hành ở vùng này của Canada. Mùa hè năm nay, Canada bị nạn cháy rừng ảnh hưởng nặng nề.

Cư dân Yellowknife rời thành phố theo đường cao tốc duy nhất dẫn để đến hoặc rời khỏi thành phố, sau khi lệnh sơ tán được đưa ra do cháy rừng gần Yellowknife, tây bắc Canada, ngày 16/08/2023. REUTERS - PAT KANE

Thanh Hiếu

Từ Québec, thông tín viên Pascale Guericolas giải thích :

« Từ nay đến trưa thứ Sáu, 22.000 cư dân phải rời khỏi thành phố. Nhà chức trách cho rằng đám cháy quá lớn là mối đe dọa có thể khiến người dân bị mắc kẹt. Bởi vì chỉ có một tuyến đường sơ tán duy nhất để đến thành phố Alberta, cách nơi đây hàng trăm cây số.

Ngay sau khi thông tin này được công bố, cư dân ở các khu vực có nguy cơ cao nhất đã ồ ạt lái xe đi sơ tán qua đường cao tốc, gây ra tắc nghẽn giao thông nghiêm trọng. Chính quyền sẽ cung cấp nhiên liệu và xe kéo, nếu cần, trên suốt tuyến đường này. Máy bay quân sự và dân sự cũng sẵn sàng để giúp cư dân và các thú vật nuôi của họ đi sơ tán trong vài giờ tới.

Hoạt động hỗ trợ hậu cần quy mô lớn này gợi nhớ lại cuộc di tản kéo dài 24 giờ của thành phố Fort Mc Murray, ở phía bắc Alberta, bị lửa bao vây hồi tháng 05/2016 ».