ĐIỂM TIN 12/06/2023 - ĐHL

NATO khởi động cuộc tập trận không quân lớn nhất trong lịch sử, với Nga trong tầm nhắm Bắt đầu từ hôm nay, 12/06/2023 và sẽ kéo dài cho đến ngày 23/06, hàng trăm chiến đấu cơ và các loại máy bay quân sự khác của Liên Minh Bắc Đại Tây Dương NATO và các đối tác, tham gia một cuộc tập trận không quân được đánh giá là lớn nhất trong lịch sử của khối này. Dù không nói ra, nhưng mục tiêu cuộc tập trận là phô trương lực lượng trước các mối đe dọa đến từ Nga. Các binh sĩ đứng bên cạnh tiêm kích A-10 trước khi bắt đầu cuộc tập trận không quân Air Defender2023, tại sân bay quân sự Jagel, phía bắc nước Đức, ngày 09/06/2023. AFP - AXEL HEIMKEN Trọng Nghĩa

<!>

Cuộc diễn tập không quân mang tên “Air Defender 23 - Bảo vệ bầu trời 23” do Đức dẫn đầu sẽ huy động khoảng 250 máy bay quân sự từ 25 thành viên NATO và các quốc gia đối tác trong đó có Nhật Bản và Thụy Điển. Lực lượng tham gia cuộc tập trận lên đến 10.000 người trong đó riêng Hoa Kỳ huy động đến 2.000 Vệ Binh Không Quân Quốc Gia Hoa Kỳ và khoảng 100 máy bay.

Cuộc diễn tập “Air Defender 23” nhằm tăng cường khả năng tương tác và sẵn sàng tự vệ chống lại các loại drone và tên lửa hành trình trong trường hợp các thành phố, sân bay hoặc cảng biển trong lãnh thổ NATO bị tấn công. Cuộc tập trận bao gồm các bài tập huấn chiến và tác chiến, chủ yếu diễn ra ở Đức, nhưng cũng ở Cộng hòa Séc, Estonia và Latvia.

Khi giới thiệu cuộc tập trận vào tuần trước, trung tướng Không Quân Đức Ingo Gerhartz khẳng định rằng sự kiện này “không nhằm vào bất kỳ ai”, nhưng lại cho biết là “Air Defender” được thiết kế vào năm 2018 như một phần trong các phản ứng đối với việc Nga sáp nhập vùng Crimée của Ukraina trước đó 4 năm.

Theo tướng Gerhartz, mặc dù NATO sẽ bảo vệ từng tấc đất của mình, nhưng cuộc tập trận sẽ không “thực hiện bất kỳ phi vụ nào như hướng về Kaliningrad chẳng hạn”. Kaliningrad là vùng lãnh thổ của Nga giáp giới với các thành viên liên minh là Ba Lan và Litva.

Điều đáng chú ý là cuộc tập trận không quân rầm rộ lần này của khối NATO lại diễn ra ở Đức, và đặt dưới quyền chỉ huy của Berlin.

Theo thông tín viên RFI Delphine Nerbollier tại Đức, thực tế này chứng tỏ tầm quan trọng không ngừng gia tăng của Đức trong liên minh:

“Miền đông nước Đức đang bị một liên minh quân sự nước ngoài chiếm đóng, nguồn cung cấp năng lượng của đất nước đang bị giảm thiểu, các chiến dịch tung thông tin sai lệch đang gia tăng và Berlin kêu gọi NATO giúp đỡ: Vừa rồi là kịch bản cơ bản của cuộc tập trận không quân trong 10 ngày tới đây.

Trong kịch bản này, Berlin nổi bật trong vai trò nhà tổ chức cuộc tập trận rất hùng hậu, qua đó khẳng định vai trò ngày càng tăng của mình trong NATO.

Quả đúng là cuộc tập trận không quân này đã được quyết định vào năm 2018, trước khi nổ ra cuộc xâm lược Ukraina, thế nhưng trong một năm qua, Berlin đã tham gia một cách tích cực hơn nhiều vào liên minh Bắc Đại Tây Dương: Tăng ngân sách quốc phòng lên một mức chưa từng thấy, cung cấp vũ khí cho Kiev và vào năm ngoái đã khởi xướng một dự án hệ thống phòng không châu Âu với 15 quốc gia NATO khác.

Đó chính là “sự thay đổi kỷ nguyên” nổi tiếng từng được thủ tướng Đức Olaf Scholz loan báo. Ông sẽ xuống hiện trường theo dõi một phần các cuộc tập trận quân sự này vào cuối tuần.”

Giải phóng ba ngôi làng ở Donetsk, « thắng lợi đầu tiên » của chiến dịch phản công của Ukraina

Vài giờ sau khi tổng thống Volodymyr Zelensky xác nhận Kiev đã có những cuộc « phản công », quân đội Ukraina thông báo trong ngày Chủ Nhật 11/06/2023 đã chiếm lại được 3 ngôi làng ở vùng Donketsk, miền đông Ukraina. Phía Nga giảm nhẹ tầm mức quan trọng về đợt phản công này của đối phương do các ngôi làng Blagodatné, Neskoutchné và Makarivka « thuộc vùng xám ».

Binh sĩ Ukraina tại khu làng Blahodatne, vừa giành lại được trong đợt phản công tại vùng Donetsk, Ukraina, ngày 11/06/2023. via REUTERS - 68TH SEPARATE HUNTING BRIGADE 'O

Thanh Hà

Đặc phái viên của đài truyền hình France24 Cragg Gulliver đang có mặt tại Zaporijjia cho biết thêm về tầm mức quan trọng của những thắng lợi này đối với Ukraina.

« Đó là ba ngôi làng ở tận cùng vùng Zaporijjia –Donetsk. Một đoạn vidéo cho thấy hình ảnh lính Ukraina thuộc lữ đoàn 68 đã chiếm được làng Blagodatné. Kế tới là những hình ảnh lá cờ Ukraina đã được kéo lên trên nóc một tòa nhà ở Neskoutchné, cách làng Blagodatnékhoảng bốn cây số. Rồi quân đội Ukraina lại thông báo thêm đã giải phóng được ngôi làng thứ ba là Makarivka.

Dường như là họ cũng đã chiếm lại được thêm một ngôi làng thứ tư nằm ở giữa Neskoutchné với lại Makarivka. Tuy nhiên đây chỉ là một vài ngôi làng lẻ tẻ trên một đường chiến tuyến rất dài và cũng là nơi mà các cuộc giao tranh khốc liệt vẫn đang tiếp diễn.

Không chắc là phía Ukraina đã ghi được những thắng lợi tương tự ở những địa điểm khác. Cũng không có thông tin rõ ràng về tầm mức quan trọng trên phương diện quân sự từ việc đã giải phóng được những ngôi làng nói trên. Phía Ukraina thì khẳng định đây là một bước tiến quan trọng. Trái lại, Nga thừa nhận đã mất các ngôi làng đó nhưng tìm cách giảm nhẹ tầm mức những nơi này khi cho rằng những ngôi làng thuộc vùng xám, trong lúc tuyến phòng thủ thực thụ nằm ở phía nam ».

Vụ vỡ đập Kakhovka :Sau ngập lụt là ô nhiễm

Hôm Chủ Nhật 11/06/2023, 3 người chết và 10 người bị thương trong một vụ oanh kích nhắm trúng một con tàu chở người sơ tán khỏi các vùng bị ngập ở miền nam Ukraina sau vụ vỡ đập Kakhovka ở vùng Kherson.

Khu cảng ngập trong nước lụt ô nhiễm dầu tại Kherson, Ukraina, ngày 10/06/2023. AP

Thùy Dương

Trên Telegram, thống đốc vùng Kherson Olexandre Prokoudine thông báo trong số 13 nạn nhân vụ oanh kích hôm qua ở tả ngạn sông Dniepr có 2 thành viên lực lượng an ninh Ukraina.

Theo AFP, trước khi có thông tin về vụ oanh kích nói trên, bộ trưởng Nội Vụ Ukraina trên Telegram cho biết vụ nổ đập hôm thứ Ba 06/06 tính cho đến hôm qua 12/06 khiến tổng cộng 6 người chết và 35 người mất tích ở phía Ukraina. Phía Nga ghi nhận 8 người chết và 13 người mất tích.

Về tình hình tại các vùng bị ngập lụt do vỡ đập, các chuyên gia và người dân ngày càng lo lắng về ô nhiễm môi trường. Từ Korsunka, cách đập Kakhovka một giờ chạy xe, thông tín viên Anissa El Jabri gửi về bài phóng sự :

« Những vết dầu mỡ loang trên mặt nước màu nâu phủ đầy một con đường trải nhựa. Đó là loại dầu máy động cơ. Hàng tấn dầu đã đổ xuống sông Dniepr. Trong thứ chất lỏng mờ đục vẫn còn đọng lại trên đường phố và những ngôi nhà, còn có xác động vật đã chết đuối.

Một than niên tầm 30 tuổi nói : « Nếu các binh lính không chôn những con vật này thì đó sẽ hoàn toàn là một thảm họa, bởi vì xác của chúng đã trương sình lên và trôi vào hầu hết các khu vườn. Chôn thế nào và ở đâu cũng không quan trọng, quan trọng là họ phải chôn chúng và phải làm ngay bây giờ. Bởi vì nếu không ai làm gì thì tình hình sẽ còn tồi tệ hơn bao giờ hết. Tôi thậm chí còn không muốn tưởng tượng ra những thứ đang có ở trong nước. Những gì tôi trông thấy là xác dê, lợn, gà, các loại vật nuôi ở các trang trại đang trôi nổi xung quanh, đến tận góc phố này ».

Không thể đến góc phố này nếu không đi bằng thuyền. Người hàng xóm của thanh niên nói trên chỉ về phía những ngôi nhà kính chìm trong nước và nói về một sự ô nhiễm mà mắt thường không nhìn thấy được và nay đã lan rộng ra : « Tất cả mọi người ở đây đều trồng trọt với các loại hạt giống của Hà Lan, vốn chỉ phát triển khi được bón phân hóa học. Ai cũng tích trữ phân bón trong kho. Và ngay bên cạnh là một cửa hàng với cả một kho phân bón. Tất cả đều đã ngấm vào đất, vào giếng và cống ».

Sự so sánh duy nhất xuất hiện trong đầu người tài xế xe buýt 51 tuổi này là thảm họa tại nhà máy điện hạt nhân Tchernobyl. Ông nói thêm : « Sau những gì vừa xảy ra, thật khó hình dung là một ngày nào đó chúng tôi sẽ quay trở lại sống ở đây ».

Chống làn sóng di dân : Liên Âu sốt sắng hứa hẹn viện trợ để Tunisia củng cố quan hệ đối tác

Về hồ sơ di dân, Tunisia đã trở thành một chủ đề chính gây lo ngại cho Liên Hiệp Châu Âu. Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen và thủ tướng Ý Giorgia Meloni, cùng thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, hôm Chủ Nhật 11/06/2023 đã công du Tunisia, nhằm thúc đẩy quan hệ đối tác và hứa hẹn viện trợ ngay lập tức. Bruxelles hy vọng có thể chặn được làn sóng di dân quốc tế đến châu Âu qua ngả Tunisia.

(Từ phải qua): Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte, đồng nhiệm Tunisia Najla Bouden, tổng thống Tunisia Kais Saied, Chủ tịch UBCA Ursula von der Leyen, và thủ tướng Ý Giorgia Meloni, chụp ảnh lưu niệm tại dinh tồng thống Tunisia, Tunis, ngày 11/06/2023. AP - Slim Abid

Thùy Dương

Từ thủ đô Tunisia, thông tín viên Amira Souilem gửi về bài tường trình :

Tại điện Carthage, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen, đã bày tỏ thái độ rất thân thiện với nước chủ nhà : « Tunisia là một đối tác mà trong nội bộ Liên Âu chúng tôi đánh giá cao. Quý vị thấy đấy, bằng chứng là sự hiện diện của ba chúng tôi hôm nay tại đây, ở Tunis ».

Trước tổng thống Tunisia, Kaïs Saïed, người từ chối điều mà ông gọi là « sự độc tài » của nước ngoài, ba nhà lãnh đạo đến từ Liên Âu đã trình bày kế hoạch được xem là để làm sâu sắc thêm quan hệ đối tác giữa Liên Hiệp Châu Âu và Tunisia.

Trong khi tổng thống Tunisia đã từ chối tuân theo các điều kiện của Tổ Chức Tiền Tệ Quốc Tế để được vay 1,9 tỷ đô la, các vị khách đến từ Liên Âu đã tìm cách thuyết phục ông thay đổi thái độ trong hồ sơ này.

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu, Ursula von der Leyen, phát biểu : « Ủy Ban châu Âu dự tính giải ngân khoản viện trợ kinh tế vĩ mô ngay sau khi đạt được thỏa thuận thỏa đáng. Chúng tôi sẵn sàng giải ngân tới 900 triệu euro khoản viện trợ kinh tế vĩ mô. Và ngay lập tức, chúng tôi có thể bổ sung một khoản hỗ trợ ngân sách lên đến 150 triệu euro. »

Thái độ sốt sắng của Liên Âu được những người ủng hộ tổng thống Tunisia xem như một thắng lợi mang tính biểu tượng của ông trước các đối tác phương Tây đang liên tục có các chuyến đi đến Tunisia.

Công ty lính đánh thuê Wagner từ chối ký hợp đồng với bộ Quốc Phòng Nga

Thêm một rạn nứt giữa công ty lính đánh thuê Wagner và quân đội Nga : ông chủ của công ty, Evguéni Prigojine, hôm Chủ Nhật 11/06/2023, tuyên bố không một binh sĩ nào của Wagner « ký hợp đồng » với quân đội Nga.

Evgueni Prigojine (giữa) cùng với các lính đánh thuê của Wagner, tại một địa điểm không rõ trong mặt trận trận ở Ukraina. Hình cắt từ video của Wagner công bố ngày 05/05/2023. via REUTERS - PRESS SERVICE OF "CONCORD\

Thanh Hà

Phát biểu này được đưa ra một ngày sau khi bộ trưởng Quốc Phòng Nga Serguei Choigu ra lệnh cho tất cả « lính tình nguyện » từ nay đến cuối tháng 6/2023 phải trình diện và ký hợp đồng với bên quân đội.

Theo Reuters, giới quan sát cho rằng quyết định của bộ Quốc Phòng Nga chủ yếu nhắm vào lực lượng lính đánh thuê Wagner trong tay Evguéni Prigojine.

Bộ trưởng Quốc Phòng Serguei Choigucách nay hai hôm giải thích, với hợp đồng này, lính của Wagner sẽ được hưởng những quyền lợi, được trả lương tương tự như lính chính quy. Đồng thời trong bối cảnh Ukraina đã bắt đầu « phản công », sự kết hợp với bên quân đội sẽ nhằm giúp nâng cao hiệu quả trong các hoạt động quân sự.

Thế nhưng lãnh đạo Wagner, ông Prigojine đã lập tức bác bỏ khả năng này khi cho rằng đội quân do ông lãnh đạo sẽ « mất hẳn tính tinh nhuệ » một khi được đặt dưới trướng của Serguei Choigu. Chủ nhân Wagner không còn che dấu hiềm khích với bộ trưởng Quốc Phòng của Vladimir Putin khi cho rằng Choigu bất tài và « không đủ khả năng lãnh đạo một cách đúng đắn » các đơn vị quân sự.

Hãng tin Reuters nhắc lại đây không là lần đầu tiên lãnh đạo Wagner trực tiếp nhắm vào ông Choigu và bộ Quốc Phòng Nga.

SIPRI báo động Trung Quốc tăng tốc mở rộng kho vũ khí hạt nhân

Trong báo cáo hàng năm ngày 12/06/2023 Viện Nghiên Cứu Hòa Bình Quốc Tế Stockholm SIPRI, Thụy Điển, báo động 9 cường quốc hạt nhân trên thế giới đã tiếp tục trang bị thêm vũ khí hạt nhân, hoặc hiện đại hóa các kho vũ khí đã có trong bối cảnh địa chính trị đang tăng cao. SIPRI đặc biệt quan ngại về trường hợp Trung Quốc : «Tối thiểu, Bắc Kinh có thể cũng làm chủ một số lượng tương đương với Nga và Mỹ về tên lửa đạn đạo xuyên lục địa » trước ngưỡng 2030.

Duyệt binh nhân kỷ niệm 70 ngày thành lập đảng Cộng Sản Trung Quốc, Bắc Kinh ngày 01/10/2019. AP - Mark Schiefelbein

Thanh Hà

Trả lời báo chí tại Stockholm giám đốc viện SIPRI Dan Smith lưu ý : thế giới đang « bước vào một gian đoạn nguy hiểm nhất trong lịch sử của nhân loại ». Trên thế giới hiện có 12.512 đầu đạn hạt nhân tính đến đầu tháng Giêng 2023. Nhiều hơn so với một năm trước đây, hơn 9.500 trong số này được « cất giữ trong các kho của quân đội với mối đe dọa tiềm tàng là chúng có thể được sử dụng ».

AFP ghi nhận chuyên gia này đánh giá chiến tranh Ukraina « không là yếu tố duy nhất giải thích vì sao các cường quốc hạt nhân thế giới đã tăng cường kho vũ khí » bởi nhiều nước không liên quan đến cuộc chiến này - mà điển hình là Trung Quốc, đã đẩy mạnh các chương trình hạt nhân.

Thông tín viên đài RFI Carlotta Morteo từ Stockholm cho biết thêm thông tin :

Mỗi bên nắm giữ hơn 5.000 đầu đạn hạt nhân : đây là một con số ổn định. Mỹ và Nga vẫn kiểm soát 90 % khối lượng vũ khí nguyên tử trên thế giới. Để so sánh, kho vũ khí hạt nhân của Trung Quốc không thấm vào đâu, nhưng lại tăng nhanh nhất : Trong một năm, số đầu đạn hạt nhân tăng từ 350 lên tới 410 và sẽ không dừng lại ở đây.

Ở mức độ thấp hơn, Pakistan, Ấn Độ và Bắc Triều Tiên cũng đã sản xuất thêm đầu đạn hạt nhân. Anh Quốc cũng dự trù mở rộng kho vũ khí của mình nhưng không tiết lộ về số lượng cũng như việc triển khai các đầu đạn này. Về phía Pháp thì Paris chủ yếu hiện đại hóa các trang thiết bị.

Chẳng những là 5 quốc gia đã ký hiệp định chống phổ biến vũ khí hạt nhân TNP vẫn tiếp tục chi ra thêm hàng triệu đô la cho loại vũ khí này, hơn thế nữa Viện SIPRI lưu ý rằng vế ngoại giao đang bị thu hẹp lại rõ rệt.

Tháng 2 vừa qua Matxcơva thông báo sẽ không tiếp tục tham gia hiệp định START với Washington. Văn bản này giới hạn những tham vọng về hạt nhân của các bên.

Viện Nghiên Cứu Hòa Bình Quốc Tế Stockholm báo động việc gia tăng nguy cơ hiểu nhầm, sự cố hoặc những đánh giá sai lầm trong bối cảnh căng thẳng địa chính trị đang bùng lên, với những tuyên bố đe dọa ngày càng rõ rệt liên quan đến khả năng sử dụng vũ khí hủy diệt hàng loạt.

Anh Quốc : Cựu thủ hiến Scotland bị câu lưu trong cuộc điều tra tài chính về trưng cầu dân ý đòi độc lập

Tại Anh Quốc, cựu thủ hiến xứ Scotland, Nicola Sturgeon, hôm Chủ Nhật 11/06/2023 đã bị câu lưu 7 tiếng đồng hồ trong khuôn khổ một cuộc điều tra về tài chính của đảng Quốc Gia Scotland SNP của bà, liên quan tới việc tổ chức trưng câu dân ý về độc lập cho xứ Scotland.

Bà Nicola Sturgeon trong cuộc họp báo tại Bute Housel, Edinburgh, ngày15/02/2023. AP - Jane Barlow

Thùy Dương

Cựu thủ hiến Nicola Sturgeon sau đó đã được tự do mà không bị cáo buộc gì. AFP cho biết, theo phát ngôn viên của bà Nicola Sturgeon, cựu thủ hiến xứ Scotland khẳng định đã và sẽ tiếp tục hợp tác với các nhà điều tra. Cơ quan điều tra cũng đã lục soát nhiều nơi, nhất là nhà của bà Nicola Sturgeon và trụ sở đảng SNP.

Từ Luân Đôn, thông tín viên Sidonie Gaucher cho biết thêm chi tiết :

« Tôi biết chắn chắn là tôi vô tội, không có bất cứ hành vi sai trái nào ». Cựu thủ hiến xứ Scotland phát biểu như trên sau khi bị cảnh sát câu lưu ở Glasgow vào chiều hôm qua (11/06)

Báo chí Anh Quốc nói gì về vụ này ? The Guardian cho biết bà Nicola Sturgeon đã tự đến đồn cảnh sát, sau đó đã được thả mà không chịu bất cứ cáo buộc nào. Tuy vậy, đảng Quốc gia Scotland (SNP) của bà tránh nói đến chuyện này.

Đài truyền hình Sky News nhấn mạnh là họ thấy vụ câu lưu này « gây choáng váng và cực kỳ căng thẳng », trong khi báo The Telegraph dự đoán sẽ có làn sóng chấn động đối với tình hình chính trị Scotland.

Một nhà bình luận nhắc lại những cú thăng trầm ngoạn mục của cựu thủ hiến Nicola Sturgeon, người từng mơ ước dẫn dắt đất nước giành độc lập. Người kế nhiệm bà Sturgeon là thủ hiến Unsa Yousaf thì xem cuộc điều tra của cảnh sát là có nhiều khó khăn, nhưng ông bảo vệ thành quả của đảng SNP và cáo buộc chính quyền Westminster can thiệp vào việc điều hành của Scotland.

Cùng với chồng, cựu thủ hiến Nicola Sturgeon là người thứ ba bị điều tra trong khuôn khổ « chiến dịch Branchform » về vụ sử dụng đáng ngờ 600.000 bảng Anh (gần 700.000 euro) để tài trợ cho một cuộc trưng cầu dân ý mới về độc lập, dự án này hiện vẫn bị bế tắc.