Tổng thống Nga Vladimir Putin.
Cảnh báo mới nhất của Tổng thống Vladimir Putin rằng ông sẵn sàng sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ Nga trong bối cảnh cuộc chiến ở Ukraine đã khiến câu hỏi hóc búa trở nên cấp thiết hơn nhiều: Liệu cựu điệp viên KGB, Putin, có đang hù dọa?Ông Putin cảnh cáo đây không phải là trò hù dọa, và các chính trị gia, nhà ngoại giao và chuyên gia vũ khí hạt nhân của phương Tây đang bị chia rẽ. Một số người cho rằng ông Putin có thể sử dụng một hoặc nhiều vũ khí hạt nhân chiến thuật nhỏ để cố gắng ngăn chặn thất bại quân sự, bảo vệ ghế tổng thống của mình, làm phương Tây hoảng sợ hoặc uy hiếp để Kyiv đầu hàng.
<!>
Cảnh báo của ông Putin, tiếp theo là lời đe dọa cụ thể hơn về việc sử dụng vũ khí hạt nhân ở Ukraine từ một đồng minh của ông, có thể có nghĩa là Điện Kremlin đang cân nhắc leo thang sau khi Nga sáp nhập 4 khu vực của Ukraine mà Nga chiếm đóng một phần.
Quốc hội Nga dự kiến sẽ tuyên bố các khu vực này thuộc lãnh thổ Nga vào ngày 4 tháng 10. Một khi điều đó xảy ra, theo quan điểm của Moscow, mọi việc sẽ thuận tiện cho một cuộc tấn công phòng thủ có thể xảy ra nếu nước này cảm thấy lãnh thổ đang bị đe dọa nghiêm trọng.
Tuy nhiên, đe dọa hạt nhân cũng là một dấu hiệu của sự tuyệt vọng, vì vậy việc ông Putin có sử dụng hạt nhân hay không cuối cùng có thể phụ thuộc vào việc ông ấy cảm thấy bị dồn tới đâu trong cuộc xung đột mà cho đến nay, đã hạ thấp chứ chưa đánh bại được một cựu siêu cường.
Ông Putin kiểm soát kho vũ khí hạt nhân lớn nhất thế giới, trong đó có thế hệ vũ khí siêu thanh mới và số lượng vũ khí hạt nhân chiến thuật nhiều gấp 10 lần phương Tây, và Hoa Kỳ cũng như liên minh quân sự NATO không xem thường Putin.
“Nếu sự lựa chọn đối với Nga là chiến đấu trong một cuộc chiến thất bại, và thua thảm hại và ông Putin gục ngã, hoặc phô diễn hạt nhân kiểu nào đó, tôi không cho rằng họ sẽ không tham gia trình diễn hạt nhân”, ông Tony Brenton, cựu đại sứ Anh nói với Reuters vào tháng 8, trước khi ông Putin tăng cường cảnh báo.
Trong những phát biểu gần đây nhất của mình, ông Putin đã cảnh báo rõ ràng với phương Tây rằng Nga sẽ sử dụng mọi biện pháp hiện có để bảo vệ lãnh thổ Nga và cáo buộc phương Tây đang tính chuyện tấn công hạt nhân tiềm tàng nhắm vào Nga.
“Đây không phải là một trò hù dọa. Và những người cố gắng tống tiền chúng tôi bằng vũ khí hạt nhân nên biết rằng gió có thể đổi chiều và hướng về phía họ”, ông nói.
Những lời lẽ thẳng thừng như vậy của Điện Kremlin rất khác với những tín hiệu hạt nhân mang nhiều sắc thái hơn mà các nhà lãnh đạo quá cố của Liên Xô hay dùng sau khi ông Nikita Khrushchev đưa thế giới đến bờ vực chiến tranh hạt nhân trong Cuộc khủng hoảng phi đạn Cuba năm 1962.
Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Jake Sullivan nói với các mạng lưới truyền hình Mỹ hôm 25/9 rằng chính quyền của Tổng thống Joe Biden xem những phát biểu của Putin là “nghiêm trọng chết người” và đã cảnh báo Moscow về “những hậu quả thảm khốc” nếu sử dụng vũ khí hạt nhân.
Washington chưa nói rõ sẽ đáp ứng thế nào, nhưng việc sử dụng thiết bị hạt nhân có thể gây ra leo thang hạt nhân, đó là lý do tại sao hầu hết các chuyên gia tin rằng một cuộc tấn công quy mô lớn nhắm vào các tài sản quân sự của Nga sẽ có nhiều khả năng xảy ra hơn.
Khi được hỏi liệu ông Putin có tiến tới một cuộc tấn công hạt nhân hay không, Giám đốc CIA William Burns nói với CBS hôm 27/9: “Chúng tôi phải rất nghiêm túc với các loại đe dọa của ông ấy vì mọi thứ đang gặp nguy cơ.”
Tuy nhiên, ông Burns cho biết tình báo Mỹ không có bằng chứng thực tế nào cho thấy Putin sắp sử dụng vũ khí hạt nhân chiến thuật.
Tấn công hạt nhân
Nếu ông Putin ra lệnh tấn công hạt nhân bên trong Ukraine, thì đó sẽ là việc sử dụng vũ khí hạt nhân đầu tiên trong chiến trận kể từ khi Hoa Kỳ thực hiện các cuộc tấn công bằng bom nguyên tử vào các thành phố Hiroshima và Nagasaki của Nhật Bản vào tháng 8 năm 1945.
Về mặt lý thuyết, các loại vũ khí có tầm ngắn hơn phóng bằng đường biển, đường không hoặc đất liền có thể được sử dụng để chống lại các mục tiêu quân sự của Ukraine, mặc dù tính hiệu quả của chúng trong một kịch bản như vậy là một vấn đề tranh luận giữa các chuyên gia quân sự.
Theo họ, một lựa chọn khác là ông Putin cho nổ một loại vũ khí như vậy ở một khu vực hẻo lánh và không có dân cư hoặc một vùng nước, như Biển Đen, để thể hiện ý đồ.
Bụi phóng xạ từ một vũ khí chiến thuật nhỏ của Nga có thể được giới hạn trong khoảng một cây số nhưng tác động tâm lý và địa chính trị sẽ được cảm nhận trên toàn thế giới.
Ông Richard K. Betts, giáo sư nghiên cứu về chiến tranh và hòa bình tại Đại học Columbia, nói: “Nếu tôi phải đặt cược, tôi có thể sẽ đặt cược 3:2 rằng ông ta sẽ không tấn công hạt nhân ngay cả khi ông cảm thấy tuyệt vọng, nhưng đây không phải là tỷ lệ cược tốt.”
Theo dõi
Trong một dấu hiệu cho thấy Washington đang giám sát chặt chẽ kho vũ khí hạt nhân của Nga, dữ liệu theo dõi chuyến bay hôm 24/9 cho thấy Mỹ đã triển khai ít nhất hai máy bay do thám RS-135s Cobra Ball, được sử dụng để theo dõi hoạt động phi đạn đạn đạo, gần biên giới Nga.
Ông Lawrence Freedman, Giáo sư danh dự về Nghiên cứu Chiến tranh tại Đại học King’s College London, cho biết không có bằng chứng Moscow chuẩn bị cho một cuộc tấn công hạt nhân như vậy vào lúc này và nếu có Washington sẽ biết “rất nhanh”.
Ông nói rằng sẽ là một sai lầm nếu tự mãn về những lời cảnh báo hạt nhân của ông Putin, nhưng ông không nghĩ rằng việc ông Putin sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ lãnh thổ mới sáp nhập sẽ là một việc có ý nghĩa đối với ông Putin.
“Bắt đầu một cuộc chiến tranh hạt nhân để phá vỡ điều cấm kỵ đã kéo dài từ tháng 8 năm 1945 này để đạt được những lợi ích nhỏ như vậy khi người Ukraine nói rằng họ sẽ không ngừng chiến đấu bằng mọi cách, và ngay cả khi trận chiến dừng lại, ông ấy sẽ thấy những vùng lãnh thổ ấy không thể bình định được, sẽ là một điều kỳ quặc,” ông Freedman nói.
Ông Betts của Đại học Columbia nói: “Bạn có thể thấy những áp lực mà ông ấy đang phải chịu và những lý lẽ trong đầu ông ta về việc sử dụng một vũ khí hạt nhân nhỏ có thể hiệu quả thế nào cho mục đích đảo ngược tình hình, khiến phương Tây sợ hãi và đưa ông thoát khỏi ràng buộc ông đang gặp phải.”
‘Cuộc tranh đấu hiện tại’
Ông Putin nói rằng Nga hiện đang đấu tranh cho sự tồn tại của mình ở Ukraine sau nhiều năm bị sỉ nhục dưới bàn tay của một phương Tây kiêu ngạo muốn tiêu diệt cựu siêu cường.
“Trong chính sách chống Nga tích cực của mình, phương Tây đã vượt qua mọi ranh giới”, ông Putin nói trong cảnh báo ngày 21/9.
Cuộc xâm lược của Nga vào Ukraine đã khiến hàng chục nghìn người thiệt mạng, thúc đẩy lạm phát toàn cầu và gây ra cuộc đối đầu tồi tệ nhất với phương Tây kể từ cao điểm của Chiến tranh Lạnh.
Bảy tháng sau, lực lượng của ông Putin đang phải đối mặt với cuộc phản công dữ dội từ các lực lượng Ukraine được các nước phương Tây trang bị và huấn luyện. Ông Betts nói càng có lợi cho Ukraine trên chiến trường, thì khả năng ông Putin sử dụng vũ khí hạt nhân càng cao.
Học thuyết hạt nhân của Nga cho phép thực hiện một cuộc tấn công hạt nhân sau khi có sự “gây hấn chống lại Liên bang Nga bằng vũ khí thông thường và chính sự tồn tại của nhà nước bị đe dọa.”
Những người theo chủ nghĩa diều hâu ở Điện Kremlin nói rằng phương Tây đang cố gắng lật đổ ông Putin, người nắm quyền ở Nga từ năm 1999.
Hồi tháng 3, Tổng thống Mỹ Joe Biden nói ông Putin “không thể tiếp tục nắm quyền” trong phát biểu mà Tòa Bạch Ốc cho rằng nhằm chuẩn bị cho các nền dân chủ trên thế giới về một cuộc xung đột mở rộng về Ukraine, chứ không phải hậu thuẫn cho sự thay đổi chế độ ở Nga.
Và vào tháng 5, ông Biden cho hay đang xác định những việc cần làm trước thực tế là ông Putin dường như không có lối thoát khỏi cuộc chiến.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trước đây từng bác bỏ những cảnh báo của Nga, nhưng hôm Chủ nhật nói với kênh CBS rằng ông Putin giờ đây có thể nghiêm túc về việc này.
“Có thể ngày hôm qua, đó là hù dọa. Bây giờ có thể là sự thật.”
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét