Chiếc mặt nạ của Putin và nước Nga lạc hậu - Nhà văn Vladimir Sorokin

Chiếc mặt nạ của Putin và nước nga “lạc hậu một trăm năm so với châu Âu”, tất cả đã rơi xuống kể từ khi ông ta phát động cuộc chiến xâm lược Ukraine. VV trân trọng giới thiệu hai bài viết thuộc hai thời điểm cách nhau 3 năm của của Nhà văn Nga nổi tiếng Vladimir Sorokin, với nhận định bằng một tinh thần “công dân toàn cầu” của ông: “Trách ai? Trách chúng ta. Và chúng ta bây giờ phải gánh chịu tội lỗi này cho tới khi chế độ của Putin sụp đổ. Bởi lẽ nó chắc chắn sẽ sụp đổ và cuộc tấn công đất nước Ukraine tự do là sự bắt đầu của cái kết”.

<!>

Bài 1:

NƯỚC NGA LẠC HẬU MỘT TRĂM NĂM SO VỚI CHÂU ÂU

Trong một bài trả lời phỏng vấn báo Đức Die Welt mới đây, nhà văn Nga nổi tiếng Vladimir Sorokin so sánh thời đại Putin với giai đoạn cuối của Liên Xô. “Ở nước Nga hiện nay ngự trị sự trì trệ, đất nước như một chiếc xe bị mắc kẹt vào vũng lầy, bánh xe quay tại chỗ, bùn đất bắn tung tóe”. Nhưng không ai biết được tình trạng đó còn kéo dài bao lâu nữa. Nga là một đất nước khôn lường. Bầu không khí chung gợi nhớ về những năm 1983-1984 của thế kỷ trước – tình hình kinh tế tồi tệ, ai cũng mệt mỏi vì các nhà cầm quyền. Lúc bấy giờ, cũng không ai dự đoán được rằng sau vài ba năm nữa sẽ diễn ra những thay đổi căn bản”, – Vladimir Sorokin nói. “Giới cầm quyền làm tất cả để hù dọa những kẻ chống đối. Đang tồn tại một kiểu bệnh hoang tưởng của giới cầm quyền, nỗi sợ hãi cố hữu trước bất cứ lực lượng đối lập nào, – ông nói. – Mặt khác, sự mệt mỏi của dân chúng không ngừng tăng lên. Với họ, trước hết là vì những nguyên nhân kinh tế”. Trả lời câu hỏi của nhà báo về việc Phương Tây đối xử với Putin có đúng không, ví dụ như áp đặt lệnh trừng phạt vì cuộc chiến ở Ukraina, Vladimir Sorokin nhấn mạnh rằng tình hình hiện nay giống như đầu những năm 1980 sau khi Liên Xô đưa quân vào Afghanistan. Quan hệ với phương Tây hết sức xấu; Putin và bộ sậu của ông rơi vào tình huống trong cờ vua gọi là “bắt bí đối phương”: Thế cờ của họ xấu, vì vậy đi bất cứ nước nào cũng làm cho nó trở nên tồi tệ hơn. Phương Tây cần 15 năm để hiểu thế lực của Putin. Nhưng hiện nay họ đã hiểu”. 

Nói về vai trò của mình trong dư luận xã hội Nga, nhà văn phát biểu: “Hiện tại tôi chưa bị cản trở gì trong cuộc sống và công việc, nhưng tất nhiên, mọi chuyện có thể xảy ra. Nếu như dưới thời Liên Xô, khi đối đầu với KGB, tôi hiểu rằng là nhà văn, anh chỉ có hai con đường: hoặc là viết, hoặc là sợ hãi. Nếu sợ thì đừng viết. Đã viết thì không sợ. Không có con đường thứ ba”. Putin lợi dụng sự hoài niệm về thời Liên bang Xô viết; Trump bên ngoài thuần túy là nguyên mẫu của một chàng trai da trắng mạnh mẽ, một hình ảnh lý tưởng của những năm 1950-1960-, thời kỳ hoàng kim của nước Mỹ. Putin ban tặng dân chúng những huyền thoại cũ trong vỏ bọc mới. Trump và Putin rất giống nhau ở chỗ cả hai đều lợi dụng những xu thế mờ ám trong ý thức tập thể và điều khiển chúng”, – nhà văn nói. “Tôi nghĩ rằng, châu Âu có một điểm tựa bền vững trong đạo đức cơ đốc giáo đã được hình thành hàng trăm năm nay. Đó là nền tảng vững chắc không dễ gì phá hủy. Tôi hiểu “đạo đức cơ đốc giáo” như là mối quan hệ giữa con người với con người, và ở đây rất ít thay đổi, khác với trong kinh tế. Nước Nga lạc hậu hàng trăm năm so với châu Âu. Thế kỷ XX ở đây là mưu toan phá hoại tất cả những gì vốn có của con người, lòng nhân hậu, tôn giáo. Người ta muốn biến con người thành một cỗ máy. Mặc dù họ không đạt được hoàn toàn”, – nhà văn nói.

Theo báo Nga, Trần Hậu dịch

Bài 2:

CHỦ NGHĨA PUTIN LÀ KẺ THÙ CỦA TỰ DO VÀ DÂN CHỦ*

Đối với Putin, bản thân cuộc sống luôn là một chiến dịch đặc biệt. Từ cái trật tự đen của KGB, ông ta không chỉ học được cách khinh bỉ những người “bình thường”, luôn là một dạng của những con tốt thí trong xã hội Sô-viết tai họa trước đây, mà còn cả nguyên tắc chính của Chê-ka[2]: không một lời nào là thật. Mọi thứ phải được che giấu, bảo mật. Đời tư của ông ta, họ hàng, các thói quen – mọi thứ luôn luôn được giấu kỹ, bao phủ bởi các tin đồn và suy diễn.

Nay, một điều đã trở nên rõ ràng: với cuộc chiến tranh này, Putin đã vượt qua lằn ranh – lằn ranh đỏ. Chiếc mặt nạ đã rơi xuống, bộ giáp sắt của “kẻ chuyên quyền khai sáng” đã rạn nứt. Nay, tất cả những người phương Tây từng có thiện cảm với “vị Tsar hoàng Nga hùng mạnh” phải câm mồm và hiểu rằng một cuộc chiến tranh lớn thực sự đã nổ ra ở châu Âu thế kỷ 21. Kẻ đi xâm lược là nước Nga của Putin. Cuộc chiến tranh này đã được khơi mào bởi gã đàn ông đã bị quyền lực tuyệt đối làm sa đọa, một kẻ, trong cơn điên của mình, đã quyết định vẽ lại bản đồ thế giới. Nếu bạn nghe diễn văn của Putin thông báo “chiến dịch đặc biệt”, Mỹ và NATO được nhắc đến nhiều hơn Ukraine. Chúng ta hãy nhớ tới cả “thông điệp tối hậu” mới đây của ông ta. Như vậy, mục đích của ông ta không phải là Ukraine, mà là nền văn minh phương Tây, sự thù hận đối với nó ông ta đã tợp trong dòng sữa đen ông ta đã bú từ bầu vú của KGB.

Trách ai? Trách chúng ta. Và chúng ta bây giờ phải gánh chịu tội lỗi này cho tới khi chế độ của Putin sụp đổ. Bởi lẽ nó chắc chắn sẽ sụp đổ và cuộc tấn công đất nước Ukraine tự do là sự bắt đầu của cái kết.

Chủ nghĩa Putin là xui xẻo bởi nó là kẻ thù của tự do và kẻ thù của dân chủ. Hôm nay mọi người cuối cùng đã hiểu ra điều đó. Ông ta đã tấn công một đất nước tự do và dân chủ chính bởi vì đó là một đất nước tự do và dân chủ. Nhưng ông ta mới là kẻ xui xẻo bởi thế giới của tự do và dân chủ lớn hơn nhiều so với cái hang ổ đen tối và ảm đạm của ông ta. Xui xẻo vì cái mà ông ta muốn là một thời đại Trung Cổ mới, là sự tham nhũng, dối trá, và sự chà đạp lên các quyền tự do của con người. Bởi vì ông ta là quá khứ. Và chúng ta phải làm mọi thứ trong khả năng của chúng ta để khiến con quái vật này ở nguyên đó – trong quá khứ – vô thời hạn, cùng tòa kim tự tháp quyền lực của nó.

* Nguyễn Đình Đăng trích dịch từ Vladimir Sorokin, Vladimir Putin sits atop a crumbling pyramid of power, The Guardian, 27/2/2022.

Chú giải của người dịch

_____________________

[1] Vladimir Sorokin, sinh ngày 7/8/1955 tại ngoại ô Moskva, tốt nghiệp kỹ sư Đại học dầu khí mang tên Gubkin ở Moskva năm 1977. Theo Thiên Chúa giáo từ năm 20 tuổi, Sorokin từ chối gia nhập đoàn thanh niên cộng sản vì thế bị sa thải khỏi tạp chí Smena, nơi ông làm việc sau khi tốt nghiệp. Các tác phẩm văn học của Sorokin từng bị chính quyền Sô-viết cấm xuất bản cho tới năm 1989.

Sorokin đoạt giải thưởng văn học như “Booker prize của nhân dân” của Nga và giải thưởng văn học độc lập “Andrei Belly Prize” (Премия Андрея Белого) vào năm 2001 vì đóng góp xuất sắc vào văn học Nga, giải thưởng Premio Gregor von Rezzori của Ý năm 2015. Năm 2019 cuộc đời và tác phẩm của Sorokin đã được nhà làm phim Nga Andrei Belov thuật lại trong bộ phim tài liệu “Chuyến đi của Sorokin”. Tháng Ba năm 2022, Sorokin đã tham gia ký vào lời bức thư ngỏ của các nhà văn xuất sắc kêu gọi toàn dân Nga truyền bá trong nước Nga sự thật về cuộc chiến tranh của Nga xâm lăng Ukraine.

[2] Chê-ka (ЧК) tên gọi tắt của Ủy ban khẩn cấp toàn Nga trong đấu tranh chống phản cách mạng và phá hoại (Всероссийская чрезвычайная комиссия по борьбе с контрреволюцией и саботажем thuộc Hội đồng Chính ủy Nhân dân Cộng hòa Liên bang XHCN Nga Sô-viết (Совете народных комиссаров РСФСР), viết tắt ВЧК при СНК РСФСР. Đây là cơ quan an ninh đầu tiên của chính quyền Sô-viết, tồn tại từ 1917 tới 1922, người đứng đầu là Felix Derzhinsky. Từ Cheka đã sinh ra các cơ quan an ninh mật vụ là NKVD, OGPU, NKVD, NKGB, MGB, và cuối cùng là KGB Liên Xô (1954 – 1991).

Vladimir Putin sits atop a crumbling pyramid of power | Vladimir Sorokin

Nguồn: FB Nguyễn Đình Đăng