BẠN QUAN
Bạn cũ lâu ngày gặp lại
Chén rượu quê đưa đẩy tẩy trần
Tao ruột ngựa hỏi câu ngớ ngẩn
Mày làm quan chắc kiếm bộn tiền
<!>
Chức ấy rẻ mà sinh lắm lãi
Mày học ngu nhưng thủ đoạn tài
Tao học giỏi nhưng mù thủ đoạn
Mãi long đong chức phó dân quèn
Mày nhăn mặt chửi tao thằng đểu
Quá nửa đời mãi chửa hết ngu...
Rượu tới tầm
Mày ghé tai tao
Nói thật nhỏ
Căng tai mới rõ
Làm người khó
Làm quan càng khó
Chốn quan trường chó vịt giống nhau
Mày than đời chỉ rặt những thau
Quan càng lớn chữ nhân càng nhỏ
Ví miệng quan giống trôn trẻ nhỏ
La liếm quen rồi nào biết bẩn nhơ.
Tao gật gù giả bộ ngớ ngơ
Khen các quan vì dân vì nước
Nghe nửa câu mắt mày trợn ngược
Chửi tao khùng hệt “lũ dân ngu”
Mày chửi thề đặc giọng quân khu
Đời đã chó
Quan trường càng chó
Rồi nhăn nhó
Than đời mày nhọ
Mấy tháng trời bổng lộc hụt xơi...
Rượu mày mời
Tao uống khó trôi
Thịt mày gắp
Tao nhai khó nuốt
Trời nhiều gió
Hay lòng tao nổi gió
Rượu đầy vò
Tao ngất ngưởng vờ say.*
Hà Nội, trưa 18 tháng 03-2016
ĐẶNG XUÂN XUYẾN
LỜI BÌNH:
Bạn thân xa nhau lâu ngày gặp lại, người ta thường ôn lại những kỷ niệm vui buồn nhưng trong sáng và đẹp đẽ về một thuở gắn bó bên nhau. Nhưng lại có một tình bạn thân giữa hai người, mà thằng học giỏi không sống thủ đoạn thì làm dân quèn, thiếu cơm rách áo. Thằng học ngu, biết nịnh nọt cúi luồn nhờ có tiền mua được chức tước lên quan mà kiếm bổng lộc bạc vàng, trở thành người gọi là “quyền cao, giầu có”, thành ra cuộc gặp gỡ của họ nơi chôn nhau cắt rốn lại là cái cớ để nổ ra cuộc vạch mặt chỉ tên những bất công xã hội đang ấm ức trong lòng mỗi kẻ. Những tưởng chỉ kẻ thua thiệt mới buồn, mới đau, mới mượn rượu để nói ra lòng mình cho thỏa. Nào ngờ kẻ nhờ làm quan mà giầu có, nói có người phải nghe, đe có người sợ, thế mà cũng mượn hơi men “giả tỉnh giả say” để có cớ lôi tuột những mưu mô giả trá của một xã hội đang thịnh hành, đang phân hóa, đang làm đảo lộn hết đạo đức, nhân cách làm người, dù chỉ giới hạn bằng những lời bộc bạch, tâm sự của họ:
“Làm người khó
Làm quan càng khó
Chốn quan trường chó vịt giống nhau
Mày than đời chỉ rặt những thau
Quan càng lớn chữ nhân càng nhỏ
Ví miệng quan giống trôn trẻ nhỏ
La liếm quen rồi nào biết bẩn nhơ.”
Một điều hiện thực về thói đời khi vui thì vỗ tay vào, hết lộc thì thở ra những lời ai oán vụn vặt mà không biết rằng chính cái đó đã phơi bày nhân cách giả dối của chính mình. Một hiện thực nữa cũng làm ta quan tâm qua cuộc nói chuyện của họ trong cuộc rượu, đó là dù làm quan có chức quyền, giàu có hay làm dân quèn ngu ngơ, nghèo túng thì khi nhìn lại đời mình họ đều thấy nhục, chưa thấy xứng kiếp người, tự mình thấy mình như kiếp vịt, kiếp chó… “Đời đã chó/ Quan trường càng chó”. Kẻ "quan tham" trong bài thơ này, dù sao cũng vẫn còn chút nhân cách của một con người.
Những hiện thực xã hội đang diễn ra trước mắt ta mà không thể giả điếc, giả mù bỏ qua được đó là:
"Người hiền lành luôn thua người bặm trợn
Chân thực ngủ vùi cho xảo trá lên ngôi”
(Nguyễn Thị Thanh Yến)
Tình trạng đạo đức xã hội đã xuống cấp một cách nghiêm trọng, sự dối trá đã đến mức ngang nhiên, tràn lan trong xã hội. Kẻ “bút nô” suốt đời chỉ viết "tụng ca" thì lên ngôi, người dám nói thật cái xấu, cái ngu dốt, cái sai lầm... ra thì thường gặp rủi ro, dễ bị quy chụp. Có lẽ chưa có bao giờ tình người lại đến mức tồi tệ như bây giờ. Nhà thơ Bùi Minh Quốc đã phải thốt lên:
“Tương lai ấy bây giờ tôi sống dở
Quay mặt vào đâu cũng phải ghìm cơn mửa
Cả một thời đểu cáng đã lên ngôi
Tôi bước đi trên đất nước nghẹn lời”
(“Bài thơ Tháng Tám” – Bùi Minh Quốc)
Bài thơ “Bạn quan” là một cuộc rượu giữa hai người bạn đãi nhau mà sao có ít vị ngọt bùi, nhiều cay đắng tình thân, tuy là của riêng họ, nhưng lại làm người đọc động tâm, nghĩ suy về những năm tháng đời người thật ít điều vui, ít tình thân thiện và gần như không còn thứ tình cảm tri kỷ:
“Rượu mày mời
Tao uống khó trôi
Thịt mày gắp
Tao nhai khó nuốt
Trời nhiều gió
Hay lòng tao nổi gió
Rượu đầy vò
Tao ngất ngưởng vờ say.”
Thời đại ta đang sống những hiện thực là vậy! Thật cảm phục tác giả Đặng Xuân Xuyến, chắc Anh rất trăn trở cho tình người sẽ sao đây? Mà gửi tâm sự của lòng mình vào thơ cho vơi đi nỗi ấm ức…
Hải Dương, 13 tháng 5-2020
ĐỖ HUY TẤN
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét