Phương Tây cố giúp Papua New Guinea để chận ảnh hưởng Trung Quốc - Thụy My

Từ phải sang trái: Phó tổng thống Mỹ Mike Pence, các thủ tướng New Zealand Jacinda Ardern, Papua New Guinea Peter O' Neill, Nhật Bản Shinzo Abe và Úc Scott Morrison, nhân buổi ký thỏa thuận về điện, ngày 18/11/2018, tại Port Moresby (PNG).REUTERS/David Gray

Hoa Kỳ và ba nước đồng minh ở Thái Bình Dương là Nhật, Úc, New Zealand hôm nay 18/11/2018 loan báo sẽ giúp Papua New Guinea bảo đảm cung cấp được hầu hết điện năng trên đảo quốc từ nay đến năm 2030, trong nỗ lực ngăn chận ảnh hưởng Trung Quốc trong khu vực.<!>

Tại hội nghị thượng đỉnh APEC tổ chức ở Port Moresby, các nhà lãnh đạo Mỹ và đồng minh cho biết, sẽ giúp gia tăng sản lượng điện, phục vụ cho 70% dân số Papua New Guinea thay vì 13% như hiện nay. Trong số 8 triệu dân của Papua New Guinea, có đến 4/5 sống tại vùng nông thôn, có cơ sở hạ tầng nghèo nàn.

Thông cáo của Nhà Trắng nhấn mạnh sáng kiến này nhằm « phát huy một khu vực tự do, rộng mở, thịnh vượng trên cơ sở Nhà nước pháp quyền ».

Bốn nước trên không nói rõ loại điện năng nào sẽ được cung cấp, cũng như tổng giá trị của kế hoạch, tuy nhiên theo thủ tướng New Zealand, Jacinda Arden, dự án này tốn khoảng 1,7 tỉ đô la.

Một phát ngôn viên chính phủ Úc cho Reuters biết sẽ đóng góp 25 triệu đô la Úc (18,3 triệu đô la Mỹ) trong năm đầu tiên. Úc, đồng minh trung thành của Mỹ xưa nay vẫn là nhà tài trợ lớn nhất của các đảo quốc Thái Bình Dương, nhưng gần đây Trung Quốc bám theo sát nút.

Các nguồn tin ngoại giao nói rằng phương Tây lo ngại về gánh nặng nợ nần của Papua New Guinea nói riêng và khu vực Thái Bình Dương nói chung đối với Trung Quốc, khi tại APEC, ông Tập Cận Bình ra sức quảng bá cho « Một vành đai, một con đường ».

Một ví dụ: Đảo quốc Tonga, nước vừa ký bản ghi nhớ tham gia sáng kiến trên, ban đầu nợ Trung Quốc 65 triệu đô la, nay lên đến 115 triệu đô la do lãi phát sinh và các món vay mới, chiếm 1/3 GDP của nước này.

Mỹ sẽ cùng với Úc xây dựng một căn cứ hải quân tại Papua New Guinea

Trọng Nghĩa Đăng ngày 17-11-2018 Sửa đổi ngày 17-11-2018 12:58

Phó tổng thống Mỹ Mike Pence (giữa), chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình (quay lưng) tại APEC, Papua New Guinea ngày 17/11/2018.REUTERS/David Gray

Tại hội nghị thượng đỉnh APEC, ngoài lãnh vực kinh tế, thương mại, phó tổng thống Mỹ vào hôm nay, 17/11/2018, còn tấn công Trung Quốc trên các vấn đề an ninh và ngoại giao. Ông Mike Pence một mặt tuyên bố rằng Mỹ sẽ hợp tác với Úc trong kế hoạch xây dựng một căn cứ hải quân cho đảo quốc Papua New Guinea, một mặt khác công khai tiếp xúc với đại diện Đài Loan dự hội nghị APEC.

Ngay tại Hội Nghị Thượng Đỉnh Doanh Nghiệp APEC, phó tổng thống Mỹ cho biết sẽ hợp sức với Úc trong việc xây dựng một căn cứ hải quân mới tại Papua New Guinea, một dự án được xem là một động thái để kềm chế ảnh hưởng của Trung Quốc tại vùng Thái Bình Dương.

Mới đây, Úc đã công bố kế hoạch tu bổ và phát triển căn cứ Hải Quân Lombrum của Papua New Guinea trên Đảo Manus của nước này. Phát biểu hôm nay, ông Mike Pence xác nhận rằng « Hoa Kỳ sẽ hợp tác với Papua New Guinea và Úc về sáng kiến ​​chung của hai nước tại căn cứ hải quân Lombrum… (và) sẽ làm việc với hai nước này để bảo vệ chủ quyền và quyền lợi trên biển ở vùng quần đảo Thái Bình Dương. »

Theo hãng tin Pháp AFP, ý định của Bắc Kinh muốn xây dựng một cơ sở quân sự trên đảo Blackrock, Manus hay Vanuatu đã làm dấy lên lo ngại từ Canberra đến Washington, sợ rằng điều đó sẽ cho phép Trung Quốc giành ưu thế hải quân ở vùng Nam Thái Bình Dương.

Một số nhà phân tích được Reuters trích dẫn ghi nhận là một căn cứ hải quân Trung Quốc tại Manus sẽ đe dọa tàu thuyền phương Tây qua lại vùng Thái Bình Dương, đồng thời cho Bắc Kinh một cơ sở quân sự gần đảo Guam của Mỹ.

Phó tổng thống Mỹ tiếp xúc với đặc sứ Đài Loan

Trong một động thái khác nhằm thách thức Trung Quốc, phó tổng thống Mỹ vào hôm nay đã gặp gỡ ông Trương Trung Mưu (Morris Chang) đặc sứ của Đài Loan đến dự hội nghị thượng đỉnh APEC.

Thông tin do một nhà báo theo dõi hội nghị loan báo không cho biết chi tiết về cuộc gặp, nhưng riêng việc ông Pence tiếp xúc với đại diện chính thức của Đài Loan là một động thái có thể làm Trung Quốc giận dữ.

Một đặc điểm của Diễn Đàn Hợp Tác Kinh Tế Châu Á Thái Bình Dương là thành viên không nhất thiết phải là một quốc gia, mà có thể là một « nền kinh tế ». Điều đó cho phép Đài Loan hiện diện trong APEC cho dù không được đa số các nước trên thế giới công nhận.

Hoa Kỳ không có quan hệ chính thức với Đài Loan, nhưng lại là nước ủng hộ Đài Loan mạnh nhất trên trường quốc tế, đồng thời có luật cho phép cung cấp cho Đài Loan vũ khí để tự vệ.