Nhìn Ra Bốn Phương

Thứ Tư, 15 tháng 6, 2016

Tôi Nằm Bệnh Viện - BS Đặng Ngọc Thuận


Ung by 2 viên thuc, phi nhp vin. Ung đúng 2 viên thuc, được xut vin. Bnh nh hóa ra bnh nng, nguy him chết người. Nguyên do chvì   mình cũng biết thuc men nên ch quan t cha tr. Câu chuyn ca tôi tht ra ch gin d có thế, song mun nhân dp này k li quý v nghe nhng gì tôi đã tri nghim khi nm trong bnh vin như mt bnh nhân, ch không phi trên cương v mt bác sĩ cha tr cho bnh nhân nm ti vin.
<!>
K ra cũng là mt điu l vì đã 82 tui đu tôi chưa phi nm bnh vin bao gi. Ri mãi sau gn 10 năm hưu trí tôi phi nhp vin cp cu. Mt ln cách đây gn 25 năm tôi có b mt cơbnh“gút” (do tiếng Pháp goutte và tiếng Anh gout) khá đau  ngón chân cái song ung thuc gim đau, đi khp khing  my ngày thì khi ngay và không bao gi b li na, mc du tôi không ung thuc nga Allopurinol vì thuc này rt hi thn mà tôi vn b suy thn kinh niên không biết lý do (idiopathique) t rt lâu, nhiu năm ri.
Xin lưu ý suy thn (insuffisance rénale) ch không phyếu thn vì theo y hc c truyâm dương h h thì có nghĩa là bt lc (impuissance)
Đu tháng 03/2016, tôi thy đau  đu gi bên trái và thm nghĩ là tui già cũng b mòn khp như ai, c năng đi bơi mi sáng  YMCA chc ri cũng bt thôi. Nhưng khác vi d đoán, đu gi ngày mt đau thêm, đau như ct da ct tht (hèn chi tiếng Vit gi bnh này là thng phong) và nht là c sưng vù lên, cho dù ung  bao nhiêu Tylenol cũng vy.
Đến ngày ch nht  13 tháng 03 thì quá đau phát khóc, tôi lc lo trong t thuc thy 2 viên Codéine, bèn ly ra nut chng luôn 2 viên mt lúc. Nào ng tui đã cao, thn li yếu đâu còn sc chu đng loi thuc ma túy gim thng khá mnh này. Tôi hết đau song lăn ra ng ly bì sut hai đêm mt ngày, không ăn không ung.
Nhà tôi mi đu cũng mng vì thy tôi hết đau li ng ngon hơn bao gi hết, nhưng sang ngày th ba 15 tháng 03 thì bà y phát hong phi nhc đin thoi cu cu cháu ln làm ngh bác sĩ chuyên ngành cp cu. Cháu  xa chúng tôi đến hơn mt gi lái xe nhưng vi chy li ngay vì như cháu nói trong đin thoi :
- B vn yếu thn mà 2 ngày không ăn còn được ch không ung thì nguy him lm đy ! Con s đến ngay xem tình trng b ra sao.
Khi thy tôi nm ngay đơ say sưa ng, gi cũng ch tr li nhát gng thì cháu nói ngay, chng cn khám xét hi han gì thêm :
- Không xong ri, b b khô nước phi đưa đi bnh vin tiếp nước bin ngay mi được. Đ lâu b s b hôn mê, không phi vì bnh “gút” mà vì tc thn (renal failure). M ch cn xem môi b khô như mun tróc ra thì biết b thiếu nước đến đ nào!
Cháu bàn vi nhà tôi :
- Đưa b vào bnh vi Montreal, con e s phi ch đi lâu lc lm. Chi bng m đ con ch b vô bnh vin con làm, tuy xa song con nói các bn đng nghip ca con và nhân viên điu dưỡng ca bnh vin s lo ngay cho b tc thi và k lưỡng. M s th tnh nh dân tình rt hin hòa t tế, ch không hn tp lôi thôi như  thành ph đâu !
Qu tht đến bnh vin, tôi được đưa ngay vào phòng hi sinh và chuyn nước bin vô tĩnh mch, sau khi cô điu dưỡng viên đã rút đến 5-6 ng máu đ mang đi th nghim tc khc. Bà Anne M. bác sĩ ph trách hi sinh va khám bnh tôi va gng hi chuyn, tôi thu thào nói câu được câu không, song khi tôi tiết l tin căn có bnh “gút” thì bà y qu quyết là tôi b cơn “gút” tái hành, rt phù hp vi th nghim lượng acide urique trong máu quá cao. Thế nhưng cơ nguy là vn đ thiếu nuc làm “khô thn” và đó là hu qu ca 2 viên Codéine tôi đã ung tm by tm b trong cơn bĩ cc li không mun phin đến con cái !
Bà Anne M. đon đ trn an tôi :
- Tôi s cho ông nhp vin lên phòng nm vì phi tiếp nước cho đ mi cho ông ung Colchicine bài tr acide urique được. Tm thi ông ch được ung Tylenol liu cc mnh gim đau mà không hi thn. Lên tri s có bác sĩ Bernard B. là bác sĩ điu tr trc tiếp ca ông. Tôi cũng s hi ý vi bác sĩ Sylvie F. chuyên môn v thn góp ý v trường hp ca ông. Sylvie biết ông nhiu vì tng theo dõi chng suy thn ca ông.
S dĩ bà ta biết được h sơ bnh lý ca tôi là nh h thng đin t DSQ (Dossier-Santé, Québec) ni lin các cơ s y tế toàn tnh bang đ các nhân viên có phn s có th tham kho bt c ngày gi nào. Tôi li thu thào :
- Sao bà không cho chp hình cái đu gi khn kh này ca tôi ?
Bà Anne thng thn tr li :
- Vì tôi không thy có ch đnh y hc (indication médicale). Bnh ông đã được chn đoán chính xác, không cn chp tia phóng x, song ông đã mun thì tôi chiu ý. Chp hình ri có kh năng ông b chc kim vô khp xưong ly nước (ponction articulaire) và b nhim trùng thì phin phc lm .Tuy nhiên lên tri các bác sĩ s hp bàn li. Có th bác sĩ Isabelle D. chuyên môn v phong thp s được tham kho.
Do đó tôi được đưa đi chp hình  trước khi chuyn lên tri gp bác sĩ Bernard B. mt con người rt đim đm song ci m và thân thin. Tôi li nhc đến ni thc mc đu gi sưng to và đau quá, ung Tylenol chng ăn nhm gì. Ông ta ôn tn trn an :
- Vn đ này, tôi s mi bà bác sĩ Isabelle D. chuyên khoa phong thp lên tham vn gii quyết cho ông. Duy có điu theo li dn ca bn tôi là  François con trai ông, tôi khuyên ông hãy tm quên “cái y hc ca ông” đi và đ chúng tôi làm “cái job” ca chúng tôi là săn sóc ông tht k càng, có lý lun phân tích, theo đúng sách v.
Ôi nghĩ mà bun mt phút cho thân phn người y sĩ già nua đã v vườn mà còn c bám ly cái nghip vào thân. Song tht tình tôi không gin h vì thy rõ h tay ngh tht gii, ngay thng và có thin tâm giúp đ mình. K c khi bà Sylvie F. là bác sĩ chuyên khoa thn tng theo dõi và biết rõ chng suy thn ca tôi, đến thăm tôi bên giường bnh, thng thng chnh tôi:
- Tôi nghe François nói ông ăn ung bê bi l(grand amateur de la malbouffe) nht là mi ngày ung c lít Coca-Cola. Đã thế tôi gi ông đi tham vn dinh dưỡng viên, ông cũng chng thèm nghe li. Đ tôi nói cô dinh dưỡng viên đến gp ông ngay đây, cm ch mi thc ăn b(junk  foods). Còn cái đu gi sưng thì đ Isabelle toàn quyn vì b nào hin nay chuyn thiếu nước ca ông không cho phép ông ung Colchicine ngay được. Thuc này gây tháo da chy ghê gm lm, làm ông càng thiếu nước thêm.
Chiu ti hôm y, bác sĩ Isabelle D. đến thăm bnh tôi hết ngm nghía my tm phim li nn bóp cái đu gi ca tôi. Lúc sau bà y mi tuyên b, v mt đn đo suy nghĩ :
Ông đau là phi vì trong khp xương ca ông tràn đy nước. Tôi nghĩ phi chc kim rút nước ra cho ông đ đau và chính tôi mang nướy đi soi kính hin vi xem có tinh th urate (cristaux d’urate) không vì đó là bng chng c th nht ca bnh “gút”. Sau đó tôi s cho cy trong 48 tiếng đng h nướy xem có vi trùng nào mc không. Nếu không tôi mi dám chích Dépo-Medrol chng viêm dài hn. S dĩ phi vy vì nếu đu gi ông đã nhim trùng thì Dépo-Medrol s càng làm nhim trùng hơn, có th đưa đến “choáng” vì nhim trùng máu (choc septicémique), nguy him lm. Tôi nghĩ sáng mai Sylvie và Bernard có th bt đu cho ông ung Colchicine và ông s được xut vin, hoàn toàn bình phc trước cui tun này.
Tôi hiu ý bà y là không muni dáo cho gic, gà què cha thành gà toi.
Tht đáng cm phc thin chí ca người thy thuc, tn tâm gii thích cho bnh nhân nghe, hành đng dám lãnh trách nhim, vi tinh thn hp tác cùng équipe tr bnh. Bà y còn trn an tôi :
- Tôi s chích thuc tê ri mi dùng kim ln chc vô đu gi đ ly nước ra. Ông s không cm thy gì c, mà ông có s đau không ?
Tôi ra mt dũng cm :
- Kim chích ca bà thì nhm nhò gì vi cái đau ca bnh “gút”. Người Vit chúng tôi gi bnh đó là “thng phong” mà ! Hơn na bà phi biết là tôi tù CS 4 năm, vượt biên lênh đênh trên bin đói khát c my tun l mi được cu sng. Đi tôi đau kh đã nhiu, bà  !
Bà ta mm cười kh nói :
- Ôi mà thi bĩ cc đã qua r(le pire est fait) vì gi này ông đang  Canada, ông không biết hay sao ?
Ri bà thong th đi kiếm đ ngh rút nước trong đu gi tôi ra, rt nh nhàng chính xác song được đến my chc cc đy 2 ng xét nghim bng thy tinh. Đu gi tôi xp trông rõ và tôi tc khc thy nh hn người, co chân lên đến phân na mà không đau đn gì. Tôi cám ơn ri rít và tôi cm nhn bà ta cũng t tin, khoan khoái vì thy công vic mình làm có hiu nghim cho con bnh. Trước khi ra khi phòng, bà nói :
- Tôi s t tay xét nghing nước này xem có tinh th urate không. Còn ng nước kia thì đ nhân viên phòng xét nghim cy lên môi trường cho vi trùng mc, nếu có.
Na gi sau bác sĩ Isabelle D. tr li, vui v báo tin mng là chính mt bà đã thy c đng tinh th urate bao quanh bi c chc sư đoàn bch cu đang tìm cách tiêu dit gic urates bng cách ‘‘ăn sng nut tươi chúng”. Và bà hn 2 ngày sau s tr li tiêm Dépo-Medrol cho tôi, nếu kết quth nghim cy trên môi trường không phát hin ra vi trùng.
Qu tht sáng hôm sau bác sĩ điu tr Bernard B. đến thăm bnh tôi và báo tin cho tôi biết là sau khi hi ý vi bác sĩ Sylvie F. h đng ý bt đu cho tôi ung Colchicine, song cũng vì tình trng suy thn ca tôi, ch cho ung 2 viên chia làm 2 bui sáng mà thôi.
Chng nào tt ny, tôi li lên tiếng hi:
- Xin li ông cm phin cho tôi hi mt câu, mt câu mà thôi.
Ông ta vi tr li :
- Không, ông c hi ch ! Đó là quyn ca ông và bn phn chúng tôi  đây, cái job chính là phi làm sáng t mi thc mc ca bnh nhân.
- Hôm qua ông khuyên tôi hãy quên cái y hc ca tôi đi, song tht tình tôi không biết hay đã quên Colchicine thuc loi thuc gì và cơ chế tác đng ca nó thế nào ?
Bernard n mt n cười tht tươi và ging cho ông bác sĩ già‘‘gn đt xa tri’’ hay Colchicine là mt loi thuc chng viêm rt xưa, đc bit hu hiu cho viêm khp do tinh th urate  b bch cu nut trn (phagocytose) và đóng t ti ch. Song tác dng ca Colchicine khá chm, nhiu khi phi c tun khp xương mi bt sưng. y là chưa k Colchicine còn khá đc cho c gan ln thn, nht là đi trường vì thường gây a chy rt d di
- Chính nhng lý do y làm chúng tôi rt ngn ngi kê toa Colchicine song ông buc phi ung thì đu gi mi tht sch tinh th urate. Nay tình trng tng quát ca ông đã khá nhiu do dung dch Normal Saline truyn vô tĩnh mch và do Isabelle đã rút bt nước trong khp ra. Vy hôm nay ông hãy chun b ‘‘Tào Tháo sp đui ông đy’’ ! Tm dch t do : ‘‘Vous allez avoir Mr Choléra courant après vous’’
Ôi tht là khng khiếp cái nhà ông Tào Tháo Canađiên này ! Thot đu tôi mc đi cu lm lm mà sao rn mãi không ra, sau tôi mi sc nh ra (nh cái y hc va li thi va c l sĩ ca tôi) là Codéine gây táo bón không thua gì Colchicine gây tháo d. Qu nhiên tôi phi ly 2 ngón tay moi ra mt cc phân cng ngc như đá si, đóng cht ngay ca hu môn. Ca va được m ra thì ôi thôi sâm banh tuôn ra như sui L .
May thay viên Colchicine th 2 bt hành tôi nhiu và chiu hôm y đúng như li ha, bác sĩ Isabelle D. tr li tươi tnh loan tin kết qu cy vi trùng âm tính và bà ta sn sàng tiến hành vic tiêm nhim (infiltration) đu gi tôi thuc chng viêm dài hn Dépo-Medrol, nếu tôi đng thun. Dĩ nhiên tôi gt đu lia la vì chu hết ni Colchicine ri mà đu gi còn đau khôn xiết.
Vn bng đng tác nh nhàng hôm trước, bà bơm vào đu gi tôi mt l Dépo-Medrol ri thn nhiên đng bên giường ch phng ca tôi. Chng 5-10 phút sau, bà nói tôi th co chân li xem sao. Tht như phép l nh thuc tiên, tôi gp hn đu gi li không chút đau đn !
- Vy thì sáng mai tôi nói Bernard th máu kim soát ri nếu bình thường tr li thì ông có th yên tâm xut vin ngay chiu mai được.
Đuc li như ci tm lòng vì nm bnh vin dù được săn sóc t tế k lưỡng thế nào, tôi vn có cm giác như tù giam lng. Đy là còn nh có nhà tôi sáng lái xe đi ti lái v, luôn luôn  bên tôi, lo lng nâng đ ông chng b cơn ‘‘gút’’ nó hành h. Vy mà con tôi k rng có nhiu bnh nhân bn xhn hòi khi bnh ri mà đui cũng không chu v. Qu tht nếu chng may mình phi ăn xã hi, thì nm vin no cơm ct, có người chăm sóc tm ra li chng tn đng xu cc bc nào thì ti gì mà không kéo dài ngày nào hay ngày đó.
 Thế mà sáng hôm sau nóng rut hết đng li nm ch mãi cũng không thy ông thy Bernard đến cho tin tc. Nhà tôi phi an i, theo cách ca bày :
- Anh phi hiu là người ta còn trăm công nghìn vic khác na ch b c cái bnh vin này ch có anh là bnh nhân hay sao ? !
Nhưng ri xế trưa thì chàng cũng đến, mt không my vui :
- Máu ca ông tt ri đy. Duy có cht potassium thì còn hơi cao, nhng 5.8 mmol. Tôi đoán là bà Sylvie F. cho ông ung thuc li ti nhà nhưng vô đây ông b khô nước, bà y đã ct b nên cht đin ly K (électrolyte K) mi tăng như vy. Tôi s cho th li stat (tiếng nhà ngh là có kết qu ngay), nếu cht K đã gim so vi hi sáng thì tôi mi dám cho ông v, song ông phi ung li thuc li tiu ngay sáng mai.
Mt gi sau, Bernard tr li mt tươi như hoa :
- Đây này, potassium xung còn 5.3. Dy tht là mt du hiu tt. Tôi yên tâm đ ông xut vin ngay bây gi vi toa thuc ra vin, thuc cũ căn cvào DSQ và thuc mi cho hp vi tình trng mi ca ông. Và ông nh 2 tun na đi th máu li ri ly hn vi bác sĩ Sylvie F. v bác sĩ Isabelle D. đ h theo rõi bnh ông. À mà chút quên, boss François ca tôi nhn ông phi đi khám li bà Marie-Chantale M. v mt tâm thn đy nhé !
Cái ông con trưởng nam ca tôi này dường như cho tôi già ri phát khùng, Alzheimer hay sao mà c có dp là nhn nhe hết người này đến người kia nhc tôi phi đi khám psychologist vi chng psychiatrist. Riêng tôi thy điên khùng gì đâu, ch thy mình có quên quên nh nh, hơi gàn mt chút, hay phát ngôn ba bãi, không ging ai nht là v tư duy. Song vic gì tôi cũng mun khôi hài hóa, đ khi nm dài trên giường thn th nhchuyn ngày xưa mà khóc thm. Nói có bà xã tôi làm nhân chng !
Nếu tôi chm dt bài viết ca tôi  đây thì tôi mc li rt ln vi nhng nhân viên bnh vin tôi nm. Ch đáng tiếc là tôi không nh hết tên h mi người vì cách sp xếp nhân viên ca bnh vin da trên équipes ch không theo tri bnh. Thành th nay h làm tri này, mai li đi tri khác. Ngoi tr bà điu dưỡng trưởng (thường là mt infirmière bachelière nghĩa là có trình đ đi hc) thì ph trách điu khin thường trc mt tri. Du sao xin ghi li đây vài k nim vui vui đáng nh trong 4 ngày tôi được điu dưỡng ti tri 6 Ouest. Cũng phi k nhng điu rt hay và lý thú tôi đã hc được nơi h
  khu Cp Cu tôi nm trên băng ca và khi chuyn tri, mt người y công đã đng tui song vóc dáng khá lc lưỡng, đy tôi vô thang máy đưa lên tr lu th 6. Đến ca phòng ông ta hi tôi có vô phòng mt mình được không
Tôi nghĩ mình có mang theo cây gy nên nghĩ là chng mà đi cũng xong. Nhưng khi thy tôi quá long chong thì chng nói chng rng ông ta bếxc tôi lên, bng tôi đt lên giường và hết li xin li trước khi b đi.
Bà trưởng tri đến gp tôi mang theo mt cái marchette và nói tôi khoan dùng cây gy đng thi ha s can thip đ khu vt lý tr liu c nhân viên (physiothérapeute) lên ch dn tôi cách đi đng. Cô trưởng toán điu dưỡng cũng đến, vui v đo áp huyết, bt mch và ly thy. Tôi hi xin cô y mt hp Kleenex thì cô y ln tiếng gi :
- Yvonne, mang cho ông Đng mt hmùi xoa (mouchoirs). L lên đy!
Tôi khen cô y nói đúng tiếng Pháp thì cô y mm cười mà nói :
- Yvonne gc Pháp nên tôi không nói tiếng Québécois (Kleenex) mà dùng ch mouchoirs đ trêu chc nó.
Hc đi đng tôi phi thú thc có được ch dn mi biết cách x dng canne và marchette đúng phương pháp, khoa hc. Cô sinh viên physiothérapeute nhò bé và nh nh, l phép chng kém gì mt cô gái VN. Dưới s trông chng ca hun luyn viên, cô ch tôi cách cm canne :
Nếu đau bên mt, phi cm canne bên trái và nghch li.
Lên thang phi bước tng bc :
Khi lên, chân lành bước trước, chân đau theo sau.
Khi xung, chân đau xung trước, chân lành xung sau.
Như thế chân lành phi chu đng nhiu sc nng ca thân th và người bnh đ đau. Cô mách cho cách nh tht ng nghĩnh khiến tôi phi bt cười :
- Vì ngườtt (chân lành) lên thiên đàng, còn k xu (chân đau) xung đa ngc ! Nh thế thì ông không bao gi lm ln c.
Các hc viên phc v bnh nhân bao gi cũng có hun luyn viên đng cnh ch dn và giám sát. Thí d như trước ba ăn nào cũng ly máu  đu ngón tay đ th lượng đường. Đây là công vic ca người y tá, song nếu là mt hc viên thì đương nhiên có hun luyn viên đng cnh trông chng. Sau ba ăn, li có nhân viên khu dinh dưỡng đến quan sát khay đ ăn, ghi nhn mình ăn được bao nhiêu. Mt ln thy khay ăn ca tôi sch trơn, anh ta ngc nhiên hi tôi ăn hết khay sao. Thy tôi gt đu, anh ta kh liếc nhìn nhà tôi nhưng ri lng l b đi. Chc là anh chàng nghi nhà tôi ‘‘ăn chc’’mà qu có thế tht.
Câu chuyn sau cùng và cũng là điu hay nht cho tôi là cô dinh dưỡng viên ngi đàm lun vi tôi sut c tiếng đng h. Cô nói là bà bác sĩ Sylvie F. căn dn cô y phi nói cn k cho tôi ăn ung phi đàng hoàng, đúng cách, đúng bnh. Tóm tt gn như tôi phi ăn chay trường !
- Lý do chính ông phi nhp vin không phi vì bnh ‘‘gút’’ mà vì suy thn. Vy trước hết là ông phtránh ăn cht đm, nht là tht đ và phi ung ít nht 3 lít nước mt ngày, nước sui tt nht ri đến nước trái cây vt ch như Coca-Cola thì tuyt đi cm. Tr phi ông mong được lc thn hay ghép thn ! Mà tui ông , người ta không ghép cho đâu. Ưu tiên dành cho người tr, còn làm vic, còn đóng thuế cho nhà nước.
Bnh ‘‘gút’’ nguyên do ti lượng acide urique trong máu quá cao vì thn phế thi không kp. Thế nhưng acide urique  đâu mà ra ? Do cht purines trong thc phm ta ăn vào biến hóa thành sn phm cui cùng (end product) là acide urique. Purines có trong c đng vt ln thc vt, song điu l là acide urique t purines đng vt mi gây nhiu cơn ‘‘gút’’ hơn là t thc vt. Cho nên măng tây, bp ci rt nhiu purines nhưng ta không cn tránh nhiu. Trái ltht rng, phá lu, tôm cua, đ bin rt là đc đa cn kiêng ti đa. Nói v đ ung thì bia là cm k ch rượu mnh, rượu chát không đến ni nào. Đc bit ít ai biết là nước trà đc hơn cà phê và tt nht là tisane.
Cô ta ch nói v suy thn và thng phong song tôi còn b biết bao nhiêu chuy‘‘cao’’ na : Nào là áp huyết, nào là cholestérol, nào là glucose … khiến tôi phkiêng  đ mi th (tht, mui, m, đung, đ bin) còn gì mà sng … cho ra sng na ! Cho nên trước khi ngã bnh tôi ch trương ăn cho sướng ri chết nhưng chết đâu phi d. Ch mt cơn ‘‘gút’’ cũng đ làm mình ngt ngư mà đâu có chết được.
Ra vin tôi đi hn cách sng, kiêng c rt k như nhà tu ăn chay trường và tuyt đi mt git Coca cũng không ung ! Đ ri xem sao ?
Đng Ngc Thun
Đu Xuân 2016

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét