SỐNG ẨN DẬT TẠI HOÀ SƠN
Vác xe qua bến Cây Sung
Hòa Sơn tím ngắt một vùng hoang vu
Bên này Hòn Thượng sương mù
Bên kia Giồng Cốc khói thu xây thành
Giữa rừng núi một chòi tranh
Một mình một cõi năm canh ngáy khò
Bạn cùng tùng hạc mai cò
Bước cao bước thấp tự do khôn cùng.
Dắt bò qua bến Cây Sung
Nhập vào mây khói hòa cùng thiên nhiên
Trăng lên đủng đỉnh chiếc thuyền
Hàng cây yên giấc đàn chim cựa mình
Trên sông một bóng một hình
Đôi bờ cô tịch tâm tình cùng ta
Lắng nghe sương khói giang hà
Nửa đêm thiền định, chiều tà nghêu ngao
Đêm hư huyễn, ngày chiêm bao
Hoa bằng lăng tím xanh xao nỗi buồn
Cám ơn rừng núi Hòa Sơn
Đã cho ta những trái sim tím lòng
Cám ơn Sông Lốt xanh dòng
Đã cho ta tách trà phong lan rừng.
Từng chiều trên bến Cây Sung
Ta nhìn ta bóng lung linh hao gầy
Rừng già lớp lớp khói mây
Lắng nghe vượn hú trên cây sao buồn
Hoẳng kêu cọp rống voi hờn
Lạnh từng tiếng sói cô đơn gọi đàn
Đại ngàn hoang mạc hòa tan
Trong ta tịch tịnh tâm an mở bừng.
Chiều chiều qua bến Cây Sung
Sống đời ẩn dật vui cùng cỏ cây!
Bao năm bao tháng bao ngày
Ngoài vòng cương tỏa áng mây giữa trời.
Vinh Hồ
Làm tại Hòa Sơn.
3/1991
Bài thơ diễn tả tậm trạng của 1 người tù vừa trở về và phải sống ẩn dật chờ thời và tìm đến thiên nhiên, núi rừng nhưng vẫn chí khí , khí tiết của người ẩn sĩ . hãy đọc
"Vác xe qua bến Cây Sung
Hòa Sơn tím ngắt một vùng hoang vu
Bên này Hòn Thượng sương mù
Bên kia Giồng Cốc khói thu xây thành
Giữa rừng núi một chòi tranh
Một mình một cõi năm canh ngáy khò
Bạn cùng tùng hạc mai cò
Bước cao bước thấp tự do khôn cùng."
tác giả vẽ nên 1 bức tranh thuỷ mặc đẹp vô cùng nhưng lồng trong đó là hình ảnh người ẩn sĩ đã từng là 1 sĩ quan VNCH chỉ huy đương đầu với quân thù nay sau khi bị tù đày cải tạo trở về với hai bàn tay trắng đã ẩn mình cùng với thiên nhiên cây cỏ nhưng an nhiên tự tại " bước cao bước thấp tự do khôn cùng" . Sự tự do quý giá vô cùng trong 1 nhà tù lớn VN . Điệp khúc lặp đi lặp lại qua bến Cây Sung như là bài hát của người sống ẩn dật nhưng không bi quan, nhụt chí .
VH viết :
" Đôi bờ cô tịch tâm tình cùng ta
Lắng nghe sương khói giang hà
Nửa đêm thiền định, chiều tà nghêu ngao
Đêm hư huyễn, ngày chiêm bao
Hoa bằng lăng tím xanh xao nỗi buồn
Cám ơn rừng núi Hòa Sơn
Đã cho ta những trái sim tím lòng
Cám ơn Sông Lốt xanh dòng
Đã cho ta tách trà phong lan rừng."
Từng chữ, từng câu đắc địa, tiêu dao thiền định để quán chiếu cuộc đời. Thật là tuyệt vời, thật là khí phách. Thi nhân cám ơn đời, cám ơn thiên nhiên, cám ơn dòng sông, cám ơn trái sim, cám ơn tách trà phong lan rừng . Đọc câu "Nửa đêm thiền định, chiều tà nghêu ngao. Đêm hư huyễn, ngày chiêm bao. Hoa bằng lăng tím xanh xao nỗi buồn " Nỗi buồn của kẻ sĩ, của người sĩ quan xưa nay mất súng, của thi nhân mang nặng tấm lòng với quê hương đất nước . Đọc đi đọc cả bài thơ nhiều lần ta càng say đắm chữ nghĩa, ngôn từ, ý tứ sâu xa, đắc địa , thật chẳng thể có từ nào đủ để chia sẻ, say mê, hâm mộ ...
Thi sĩ Vinh Hồ viết rất nhiều thơ từ ngày ông còn rất trẻ khi học trung học đến bây giờ sắp tuổi về hưu, từ trong tù cải tạo ra đến hải ngoại , từ thơ Đường Luật đến thơ lục bát, thơ tự do , bài nào cũng hay cũng sâu sắc, chứa đựng tâm hồn của người lính VNCH, thi nhân chân chính, nhưng tôi thích nhất là bài " Sống Ẩn Dật Tại Hoà Sơn " này, có lẽ vì tôi cũng có 1 người cha từng đi tù cải tạo trở về và cũng ẩn dật, ẩn sĩ nhưng ung dung tự tại, khảng khái với cuộc đời .
Hãy đọc khổ cuối của bài thơ đặc sắc này :
" Từng chiều trên bến Cây Sung
Ta nhìn ta bóng lung linh hao gầy
Rừng già lớp lớp khói mây
Lắng nghe vượn hú trên cây sao buồn
Hoẳng kêu cọp rống voi hờn
Lạnh từng tiếng sói cô đơn gọi đàn
Đại ngàn hoang mạc hòa tan
Trong ta tịch tịnh tâm an mở bừng.
Chiều chiều qua bến Cây Sung
Sống đời ẩn dật vui cùng cỏ cây!
Bao năm bao tháng bao ngày
Ngoài vòng cương tỏa áng mây giữa trời."
Hãy đọc đi đọc lại và nhâm nhi tách trà để thấm thía từng chữ, từng lời, từng câu, từng ý, để hiểu biết, để học hỏi, để cầu tiến, để hướng thượng, để chia sẻ cùng thi nhân " trong ta tịch tịnh tâm an nở bừng " và " ngoài vòng cương toả áng mây giữa trời " . Người sĩ quan, người lính VNCH dẫu có mất súng, dẫu bị tù đày , dẫu phải ẩn dật, lưu đày ngay trên quê hương của mình thì vẫn khảng khái, an nhiên tự tại và tin tưởng vào 1 ngày mai của dân tộc Việt Nam sẽ có tự do dân chủ phú cường thì sá chi những thử thách của đời thường, của những nhiễu nhương, ganh tỵ, ác độc tầm thường . Cám ơn thi sĩ Vinh Hồ đã cống hiến cho đời một bài thơ thật là mộc mạc, chân thật nhưng sâu xa, sâu sắc.
***
Phụ lục của bài Côn Sơn Ca của Nguyễn Trãi
Côn Sơn ca 崑山歌 • Bài ca Côn Sơn
Nguyễn Trãi » Ức Trai thi tập » Thơ làm trong thời ở ẩn tại Côn Sơn
崑山歌
崑山有泉，
其聲冷冷然，
吾以為琴弦。
崑山有石，
雨洗苔鋪碧，
吾以為簞席。
岩中有松，
萬里翠童童，
吾於是乎偃息其中。
林中有竹，
千畝印寒綠，
吾於是乎吟嘯其側。
問君何不歸去來，
半生塵土長膠梏。
萬鐘九鼎何必然，
飲水飯蔬隨分足。
君不見：董卓黃金盈一塢，
元載胡椒八百斛。
又不見：伯夷與叔齊，
首陽餓死不食粟？
賢愚兩者不相侔，
亦各自求其所欲。
人生百歲內，
畢竟同草木。
歡悲憂樂迭往來，
一榮一謝還相續。
丘山華屋亦偶然，
死後誰榮更誰辱。
人間箬有巢由徒，
勸渠聽我山中曲。
Côn Sơn ca
Côn Sơn hữu tuyền,
Kỳ thanh lãnh lãnh nhiên,
Ngô dĩ vi cầm huyền.
Côn Sơn hữu thạch,
Vũ tẩy đài phô bích,
Ngô dĩ vi đạm tịch.
Nham trung hữu tùng,
Vạn lí thuý đồng đồng,
Ngô ư thị hồ yển tức kì trung.
Lâm trung hữu trúc,
Thiên mẫu ấn hàn lục,
Ngô ư thị hồ ngâm tiếu kì trắc.
Vấn quân hà bất quy khứ lai,
Bán sinh trần thổ trường giao cốc ?
Vạn chung cửu đỉnh hà tất nhiên,
Ẩm thuỷ phạn sơ tuỳ phận túc.
Quân bất kiến: Đổng Trác hoàng kim doanh nhất ổ,
Nguyên Tái hồ tiêu bát bách hộc.
Hựu bất kiến: Bá Di dữ Thúc Tề,
Thú Dương ngạ tự bất thực túc ?
Hiền ngu lưỡng giả bất tương mâu,
Diệc các tự cầu kì sở dục.
Nhân sinh bách tuế nội,
Tất cánh đồng thảo mộc.
Hoan bi ưu lạc điệt vãng lai,
Nhất vinh nhất tạ hoàn tương tục.
Khâu sơn hoa ốc diệc ngẫu nhiên,
Tử hậu thuỳ vinh cánh thuỳ nhục.
Nhân gian nhược hữu Sào Do đồ,
Khuyến cừ thính ngã sơn trung khúc.
Côn Sơn: Một ngọn núi ở xã Chí Ngại, huyện Chí Linh, tỉnh Hải Dương (Bắc Việt), trên núi có động Thanh Hư, dưới có cầu Thấu Ngọc, đều là thắng cảnh (theo sách Quảng Dư Chí). Đời Trần, Trúc Lâm thiền sư dựng am ở đây, và trạng nguyên Lý Đạo Tái (tức sư Huyền Quang) sau khi từ chức trở về nhập thiền và trụ trì chùa Ân Tứ ở núi này. Triều Trần, quan Tư đồ Trần Nguyên Đán, ông ngoại của Nguyễn Trãi, thường ngâm thơ uống rượu ở núi Côn Sơn sau khi từ chức vì can gián Hồ Quý Ly chuyên quyền mà không được. Tác giả từng thừa hưởng cơ ngơi của ngoại tổ.
Bài ca này Nguyễn Trãi làm khi về nghỉ ở Côn Sơn, cạnh chùa Hun, nhân dịp sưu tập, sắp xếp tập thơ Băng hồ Ngọc hác tập của Trần Nguyên Ðán, ông ngoại mình.
Bản dịch của (Không rõ)
Côn Sơn suối chảy rì rầm,
Ta nghe như tiếng đàn cầm bên tai.
Côn Sơn có đá rêu phơi,
Ta ngồi trên đá như ngồi đệm êm.
Trong ghềnh thông mọc như nêm,
Tìm nơi bóng mát ta lên ta nằm.
Trong rừng có bóng trúc râm,
Dưới màu xanh mát ta ngâm thơ nhàn.
Về đi sao chẳng sớm toan,
Nửa đời vướng bụi trần hoàn làm chi ?
Muôn chung chín vạc làm gì,
Cơm rau nước lã nên tuỳ phận thôi.
Đổng, Nguyên để tiếng trên đời,
Hồ tiêu ăm ắp, vàng mười chứa chan.
Lại kia trên núi Thú San,
Di, Tề nhịn đói chẳng màng thóc Chu.
Hai đàng khó sánh hiền ngu,
Đều làm cho thỏa được như ý mình.
Trăm năm trong cuộc nhân sinh,
Người như cây cỏ thân hình nát tan.
Hết ưu lạc đến bi hoan,
Tốt tươi khô héo, tuần hoàn đổi thay.
Núi gò đài các đó đây,
Chết rồi ai biết đâu ngày nhục vinh.
Sào, Do bằng có tái sinh,
Hãy nghe khúc hát bên ghềnh Côn Sơn.
Bản dịch của nhóm Đào Duy Anh
Côn Sơn có khe,
Tiếng nước chảy rì rầm.
Ta lấy làm đàn cầm.
Côn Sơn có đá,
Mưa xối rêu xanh đậm,
Ta lấy làm chiếu thảm.
Trên núi có thông,
Muôn dặm rờn rơn biếc một vùng,
Ta tha hồ ngơi nghỉ ở trong.
Trong rừng có trúc,
Nghìn mẫu in biếc lục,
Ta tha hồ ca ngâm bên gốc.
Ngươi sao còn chửa về đi!
Nửa đời bụi bặm hoài lăn lóc,
Muôn chung, chín đỉnh có làm gì?
Nước lã, cơm rau miễn tri túc,
Ngươi chẳng thấy Ðổng Trác ngọc vàng chất đầy nhà?
Nguyên Tải hồ tiêu tám trăm hộc?
Lại chẳng thấy Bá Di với Thúc Tề?
Thú Dương chết đói không ăn thóc?
Hiền ngu dù chẳng giống nhau đâu,
Cũng đều muốn thoả lòng sở dục.
Người đời trong trăm năm,
Rốt cuộc như thảo mộc.
Vui buồn lo sướng đổi thay nhau,
Một tươi một héo vẫn tương tục.
Cồn hoang lầu đẹp cũng ngẫu nhiên,
Chết rồi ai vinh với ai nhục?
Nhân gian nếu còn bọn Sào Do,
Khuyên hãy nghe ta ca một khúc.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét